Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

374 VIII. Kapitulua: Proiektu adierazgarriak eta Bilbo Metropolitarra
geldituak baitzeuden XIX. mendeaz geroztik. Baina arrasto argia utziko du Bizkaia
eta Gipuzkoan ere, herrialde hauetan aipatu joera horiek aurreko mendearen bukaera
aldera abiatu baziren ere indartuak suertatuko baitira 60ko hamarkadako hazkunde
testuinguruan, gero eta jende gehiagok hirietara, eta bereziki hiriburu nagusietara
(Bilbo, Donostia) joko duenean, horietan ezarri baitzen industria gehiena.
Ipar Euskal Herriko bilakaera desberdina izan da. Estatu frantsesak finkatutako
ereduaren arabera berton ez da industrializazio prozesu sakonik izan. Baionaren
hazkundea bere eraginpean zegoen barrutiaren hazkundearen araberakoa izan da,
gero eta biztanleria gehiago eta garrantzi handiagoko eskualde batzuen gune
funtzional nagusia bilakatuz joan baita. Bitxikeria gisa, aipa dezagun 1857an Baiona
zela Euskal Herriko hiri nagusia, 35.000 biztanlerekin; egun soilik 40.000 pasatxora
iritsi da, askoz beherago geratuz rankingean.
2.2.- Euskal hiri-sistemaren ikuspegi orokorra
Kontzentrazioa areagotzeko joeraz
Europako beste lurraldeetako joera berean, biztanleriaren kontzentrazioa
(hiri handiagoak sortuz) areagotu egin da azken mende honetan 3 .
Kontzentrazio prozesu horren norainokoa ageri samar geratzen da hiriburuek
duten pisuari begiratuta. Hasteko, eta deigarriena horixe delako, Gasteizen
makrozefalia aipatuko dugu, izan ere berton biltzen baitira Arabako biztanleen %76.
3 1900ean biztanleriaren banaketa orain baino askoz homogeneoagoa zen: %22,67 hiri handitan,
%37,65a herri txikitan eta %39,68a bestelakotan. 90eko hamarkadaren hasieran, aldiz, %77,08, %7,62
eta %15,3a hurrenez hurren (Lur Entziklopedia, 1997).