Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

I. Kapitulua: Espazioaren azterketa kapitalaren internalizazio fase berrian 47
beren erabakiak hartzeko orduan, ez batzuek ez besteek ezin baitituzte enpresa
horien erabakiak kontrolatu (Vidal Villa, 1994, 77).
Hala ere, horrek ez du esan nahi ETNek Estatu-nazioaren inolako beharrik ez
dutenik. Zentzu honetan adosago egongo ginateke Zurbanok (1998, 32) planteatzen
duenarekin, hots: oraingoz ez Estatu-nazioak ez enpresa transnazionalak ez
duela bestea gailendu erabat, nahiz eta elkarren arteko behin behineko behar
horrek ez duen ETNa eta estatuaren arteko parekotasuna adierazten.
ETNek Estatu guztien jarduera ekonomikoan duten pisu espezifiko handia
dela-eta menpekotasun egoera batean kokarazten dituzte estatu horiek beren
lurraldean diharduten enpresen erabakiekiko. ETNek herrialde bateko araugintza eta
jurisdikzioa zein fiskalitatea gainditzeko ahalmen osoa dutenez Estatuak gutxi egin
dezake enpresa horrek hartutako erabakiak zuzendu edo oztopatzeko; eta, ondorioz,
herrialdeko sare produktiboaren zati gero eta esanguratsu baten gaineko kontrol
minimoa galtzen ari da. 19
Edonola ere, arestian aipatutakoari jaramon gehiegirik egin ez eta atzerri
inbertsioen erakarpena, hauen kontrolari buruzko inolako planteamendurik gabe,
bihurtu da politika ekonomikoen helburu behinenetako bat, bertoko kapital pribatuen
inbertitzeko gaitasun ezaz jabetzean eta filosofia liberalari eutsiz botere publikoen
partehartze zuzena inbertsio produktibo gisan galarazita egotean. Botere publikoen
konfiantza itsuena eta ahalegin guztiak inbertitzaile atzerritarrengan jartzen dira eta
hauek erakartzeko ahalik eta baldintzarik erosoenak sorraraziko dituzte, batez ere
mozkin-tasaren gain eragin positiboa duten jarduketen bitartez: komunikazio-
azpiegitura egokien ezarrera, abantaila fiskalak, egokitutako lurzoru industrialen
hornikuntza, etab.
Gainera, lehiarako abantailak (berrikuntza, kualifikazioa, kudeaketa eta
antolaketa,...) ekonomia nazionaletan baino, gero eta gehiago oligopolio
19 Sektore jakin batzuetan atzerriko kapitalaren presentzia gehitzen doan heinean jabegoarekin
loturiko zenbait funtzio ekonomiko (inbertsioari buruzko erabakiak, plangintza estrategikoari
buruzkoak edota enplegu politikei buruzkoak) kanporantz desplazatzen baitira (Gómez Uranga, 1991,
498).