Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

206 V. Kapitulua: Azpiegitura politika eta garapen ekonomikoa
2.2.2.- Bidesarien bidezko finantziazioaren inguruan
Egungo joeretako bat, “erabiltzaileak ordain dezan” filosofiari jarraiki, errepide
eta autobideen kasuan bidesariak ordainaraztea da. Planteamendu horrek, muinean,
zenbait baldintza bete daitezela eskatuko luke: erabiltzaileak izan daitezela
zerbitzuen onuradun bakarrak eta ez egotea kanpokotasunik ezta transakzio-kosturik.
Lehenengoa berez beti erraza izaten ez bada ere, kostua noren gainean
eroriaraziko den determinatuko balitz ere, kontrol eta tarifa sistema aproposa
ezartzea nekeza eta garestia suerta daiteke. Ordainketa mekanismoen ezarri
beharraren ondorioa izan daiteke: “the generation of high transaction costs, which
are linked with certain factors such as preparation, planning and legal basis,
necessary technical systems, information and advertising, vigilance and control of
operators” (Rothengatter, 1994, 140) 25 .
Honelako neurri baten kanpo efektuak ere nahikoa nabarmenak izan ohi
dira. Garraio sistemaren beste atal batzuetan (eta beraz, lurraldeko beste eremu
batzuetan) sor ditzakeen efektuei bestelako ondorio negatiboak ere erantsi ahal
zaizkie, adibidez hiri-eremuetan bidesaridun errepideak jartzeak merkantzien
distantzia motzeko garraioaren kostuaren gehikuntza ekar dezakeela. Berebat,
errepide handien kasuan bidesariaren baldintza jartzeak arras muga dezake
komunikazio bide horiek lurraldearen egituraketan izan dezaketen betekizun eta
erabilgarritasuna (hain zuzen ere, bidesariak kobratu behar izateak –aldi beran
gehiegizko kostuetan erori gabe– errepidearekiko sarbide eta irteerako puntuen
murrizketa nabarmena dakarrelako).
Gogoan izan behar dugu halaber bidesariak edo erabileragatiko tasak ezartzea
sozialki onartezina izan daitekeela edota ekonomikoki hondagarri zenbait talde sozial
eta, are, espazio ekonomiko jakin batzuentzat ere. Ikuspegi orokor batetik kontuan
izan beharko lirateke bi hastapen gutxienez: “ekitatea”, sektore sozial desberdinen
arteko errenta transferentziari dagokionez; eta “elkartasuna”, hots erregio aberats eta
garapen gutxiagokoen arteko diferentziak.
25 Gómez Uranga eta Etxebarriaren (1994, 7) lanean aipatua.