ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef01:kef01 06/03/2009 13:58 Page 105
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 105
ουργήσει. Ναι, η αγορά έχει «διαθέσεις» όπως αναφέρει και ο G. Soros, που
μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολές προς τα πάνω και προς τα κάτω.
Οι φοβισμένοι και οι αποστρεφόμενοι το ρίσκο τώρα επενδυτές γυρνάνε
στο γιεν και το δολάριο, αγοράζοντας ποιότητα (flight to quality), δηλαδή επενδύοντας
σε αμερικάνικα και ιαπωνικά ομόλογα και νομίσματα, ενώ ρευστοποιούν
και κλείνουν τις θέσεις τους στις αναδυόμενες αγορές. Γιατί;
Μα είπαμε, «πάμε στα σίγουρα». «Αλλά, η αμερικανική οικονομία έχει
προβλήματα…ενώ στην Ιαπωνία δεν γίνεται και τίποτα το συγκλονιστικό», θα
αντιτείνει κανείς. Κι όμως, οι επενδυτές πιστεύουν ότι οι αμερικανικές αρχές,
που δημιούργησαν και το πρόβλημα, θα βγουν μπροστά πιο γρήγορα καθώς
διαθέτουν δυναμικό Treasury, διατεθειμένο να επιτεθεί πιο δυνατά στο πρόβλημα,
να ρίξει τα επιτόκια ακόμη και κάτω του 1% και να σχεδιάσει μια
άμεση και μαζική δημοσιονομική επέκταση στους κατάλληλους τομείς, αλλά
και προς φορολογούμενους που θα δαπανήσουν άμεσα, θα διατηρήσουν τη ζήτηση,
και θα επαναφέρουν τον ασθενή. Από την άλλη, η Ιαπωνία, δεν αντιμετωπίζει
σοβαρά προβλήματα στον τραπεζικό τομέα. Αυτόν τον καιρό της επιστρέφονται
τα δανεικά από το «yen carry trade» και ενισχύουν την ισοτιμία του. Παραμένει
δε πάντα μια ισχυρή οικονομία που γειτονεύει με Κίνα και Ινδία, οι
οποίες αναμένεται να οδηγήσουν και πάλι την ανάπτυξη. Πότε; Όταν κάποτε
θα κοιτάμε από μακριά την εκπληκτική αυτή ιστορία και, πιθανώς, θα λέμε:
«μα πως δεν μπήκαμε τότε που ήταν τόσο χαμηλά»;
Η διέξοδος και οι ευθύνες
Οι μέχρι σήμερα κατευθύνσεις πολιτικής είναι προς τη σωστή κατεύθυνση
αν και θα έπρεπε ίσως να είναι πιο επιθετικές και ίσως πιο εκλεπτυσμένες. Η
πτώση των επιτοκίων πρέπει να συνεχιστεί, να είναι συντονισμένη αλλά και πιο
επιθετική, ενώ ορθή είναι η αγορά προνομιούχων μετοχών και η ενίσχυση της
κεφαλαιοποίησης των τραπεζών σε κίνδυνο (κι όχι η αγορά των «τοξικών ομολόγων»),
όπως αποφάσισαν και οι ευρωπαίοι ηγέτες. 8 Ορθή είναι και η απόφαση
για 5ετή εγγύηση των δανείων της διατραπεζικής αγοράς αλλά και για το
Ταμείο Διάσωσης εφόσον συσταθεί τελικά και εφόσον τα χρήματα διοχετευθούν
από τις χώρες της ευρωζώνης 9 . Παράλληλα, όμως, είναι ανάγκη να εκπο-
8 G. Soros, «How to Capitalise the Banks and Save Finance», Financial Times,
12/10/2008.
9 Ενώ εκπνέει το 2008, οι χώρες της ευρωζώνης αποφάσισαν να διαθέσουν να διοχετεύσουν
τα απαιτούμενα ποσά ενίσχυσης των οικονομιών τους, αναλόγως φυσικά με
τη δημοσιονομική κατάσταση της κάθε επιμέρους .οικονομίας.