ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 35
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 35
της μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος και ειδικότερα της τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης αποτελεί ένα από τα πλέον επιτακτικά και ταυτόχρονα
συγκρουσιακά ζητήματα, με επίκεντρο την αναθεώρηση του «άρθρου 16» του
Συντάγματος. 38 Παράλληλα μεγάλος αριθμός οικονομολόγων τονίζουν το ρόλο
της εκπαίδευσης στους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης, ιδίως στις περιπτώσεις
χωρών με σχετικά χαμηλό ή μέτριο επίπεδο ανάπτυξης, κυρίως γιατί το
μορφωτικό επίπεδο των εργαζομένων δεν επιτρέπει υψηλές παραγωγικότητες.
Εάν η Ελλάδα επιθυμεί να γίνει χώρα υποδοχής ξένων επενδύσεων, θα πρέπει
να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες υψηλής αποδοτικότητας του κεφαλαίου
και η κυβερνητική πολιτική θα πρέπει να εστιάσει στην αποδοτική επένδυση
στον ανθρώπινο παράγοντα. Βέβαια, το ζήτημα δεν αφορά μόνον την
προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Η ποιότητα του παραγωγικού συντελεστή εργασία
εξαρτάται σχεδόν απολύτως από την εκπαίδευση που έχει λάβει. Στον δε
σύγχρονο, διεθνοποιημένο κόσμο, καθοριστική είναι και η δυνατότητα κινητικότητας
των εργαζομένων, γεγονός που εξαρτάται ειδικότερα από το κατά
πόσο έχουν λάβει «κομβική» και «ολοκληρωμένη» εκπαίδευση. Η ανάλυση των
Μιχάλη Μητσόπουλου και Θοδωρή Πελαγίδη καταδεικνύει ότι η αποκλειστικά
κρατική χρηματοδότηση, η επιλογή και κατανομή των φοιτητών από το κράτος
και η μισθοδοσία και εξέλιξη των καθηγητών σύμφωνα με τις επιταγές του
κράτους, αντί για την επιλογή φοιτητών και διδακτικού προσωπικού (διορισμός)
από τα ίδια τα πανεπιστήμια και την μισθοδοσία των Καθηγητών από
αυτά, συνιστούν εξαιρετικά αρνητικά χαρακτηριστικά του ελληνικού πανεπιστημίου.
Ως αποτέλεσμα, το σημερινό σύστημα παράγει άνεργους απόφοιτους
με υψηλό κόστος, το οποίο προστίθεται βέβαια στο σημαντικό κόστος που συνεπάγεται
η παρουσία άνω του 10% του φοιτητικού πληθυσμού σε ξένα πανεπιστήμια.
Τη βαθιά θεσμική και ηθική κρίση που διέρχεται το ελληνικό πανεπιστήμιο
εξετάζει ο Θέμης Λαζαρίδης καθώς και τα «δομικά» προβλήματα, όπως τα πελατειακά
δίκτυα, η συναλλαγή, και η ευνοιοκρατία, συγκρίνοντας το θεσμικό
πλαίσιο των ελληνικών πανεπιστημίων με αυτό πανεπιστημίων του εξωτερικού.
την άλλη σηκώνουν αναλογικά μεγαλύτερα φορολογικά βάρη σε σχέση με τις εύπορες
τάξεις που φοροδιαφεύγουν κατά συστηματικό τρόπο. Έχουμε ένα πανεπιστημιακό
σύστημα όπου όλο και περισσότερο οι χαμηλόμισθοι –μέσω ενός εξοργιστικά άδικου
φορολογικού συστήματος– χρηματοδοτούν τις σπουδές των παιδιών των μεγαλογιατρών,
δικηγόρων, αρχιτεκτόνων κ.λπ. Ν. Μουζέλης, «Οι χαμηλόμισθοι χρηματοδοτούν
τα παιδιά των εύπορων οικογενειών», Ελευθεροτυπία, 15/11/2008.
38 Βλέπε π.χ. Ε. Βενιζέλος, Ατζέντα 16. Για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο του 21 ου Αιώνα,
εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2007.