ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 423
23
Μεταρρυθμίζοντας το μηχανισμό
εθνικής ασφαλείας
Θάνος Π. Ντόκος και Παναγιώτης Ι. Τσάκωνας
Εισαγωγικά
Το τέλος των «σταθερών» και βεβαιοτήτων της διπολικής αντιπαράθεσης
δεν κατέστησε απλώς ασαφές το περιεχόμενο της έννοιας της ασφάλειας αλλά,
κυρίως, κατέστησε ανεπαρκείς τις «παραδοσιακές συνταγές» επίτευξής της
από τα κράτη. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 είχε –σε ακαδημακό,
αρχικά, επίπεδο– τεθεί το ζήτημα της ανάγκης διεύρυνσης του περιεχομένου
της έννοιας της ασφάλειας. Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη διάλυση
της Σοβιετικής Ένωσης το διεθνές κλίμα έγινε πιο επιδεκτικό σε ανάλογες
διαπιστώσεις 1 και η συζήτηση –στην επιστημονική κυρίως κοινότητα– αφορούσε
πλέον στο διαχωρισμό μεταξύ παραδοσιακών (και σε σημαντικό βαθμό
περιοριστικών) και ευρύτερων ορισμών της έννοιας της ασφάλειας. Ο πρώτος
επικέντρωνε την προσοχή στις υλικές δυνατότητες,στον έλεγχο και την χρήση
της στρατιωτικής δύναμης από τα κράτη. Ο δεύτερος, διαχώριζε μεταξύ στρατιωτικών,
πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών απειλών
ασφάλειας που επηρέαζαν όχι μόνο τα κράτη αλλά και ομάδες, άτομα ή/και άλλους
μη κρατικούς δρώντες. Συνακόλουθα, παρά το γεγονός ότι είναι δυσκολότερο
να κινητοποιηθεί η συνειδητοποιημένη κοινή γνώμη για ζητήματα μόλυν-
1 Η παγκόσμια κοινότητα δεν άργησε να διαπιστώσει ότι «ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά
του νέου γεωπολιτικού σκηνικού είναι η καθυστερημένη αναγνώριση της
παγκόσμιας φύσης πολλών από τα σημερινά προβλήματα, τα οποία δεν μπορούν να επιλυθούν,
ούτε να προσεγγισθούν από μεμονωμένες χώρες». Βλέπε Έκθεση της «Λέσχης
της Ρώμης», των Αλεξάντερ Κινγκ και Μπερτράν Σνάιντερ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 19 Μαου 1991.