ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 278
278 ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
δεικνύεται ο πρωθυπουργός, 43 κάτι που επιβεβαιώνεται και τυπικά από το άρθρο
73 που αναφέρει ότι και η κυβέρνηση μπορεί να λάβει νομοθετική πρωτοβουλία,
γεγονός που υπονοεί και την έμμεση αποδοχή της συμμετοχής, στην
πράξη, της εκτελεστικής εξουσίας στο νομοθετικό έργο. Συνεπώς, η σχετική
προειδοποίηση του de Montesquieu, ότι η εκτελεστική εξουσία δεν πρέπει να
συμμετέχει στην επεξεργασία του νομοθετικού έργου φαίνεται να μην έχει ληφθεί
υπόψη. Οι εκτελεστικές και νομοθετικές εξουσίες του προέδρου είναι ουσιαστικά
διαδικαστικές, και εξαντλούνται στην υποχρεωτική χορήγηση εντολής
σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος πλειοψηφίας. Οι νομοθετικές
του εξουσίες, πάλι ουσιαστικά διαδικαστικές, περιορίζονται στην
αναπομπή νομοθετημάτων στη Βουλή, όπου με απλή πλειοψηφία πάλι προκρίνονται
και υποχρεωτικά δημοσιεύονται, και στην, κατά το άρθρο 42, υποχρεωτική
έκδοση διαταγμάτων που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων.
Ως πρακτικό αποτέλεσμα της διασταύρωσης των εξουσιών, ακολουθεί το περιεχόμενο
του άρθρου 86, σύμφωνα με το οποίο μόνο η Βουλή, η πλειοψηφία
της οποίας ταυτίζεται με την κυβέρνηση η οποία ελέγχει και το σχετικό νόμο,
μπορεί να ασκήσει δίωξη κατά μέλους της κυβέρνησης. Και, κατά το άρθρο 51,
το κόμμα που ελέγχει την πλειοψηφία της Βουλής, και το οποίο ελέγχει και την
εκτελεστική εξουσία, αποφασίζει με απλή πλειοψηφία για τον τρόπο εκλογής
των βουλευτών –και επομένως και της κυβέρνησης– μέσω του εκλογικού νόμου,
γεγονός που έχει οδηγήσει στην αναμενόμενη χρήση της ενισχυμένης αναλογικής,
η οποία μπορεί μεν να εξασφαλίζει στο σύστημα την πολυπόθητη σταθερότητα
αλλά στερείται ουσιαστικά δημοκρατικότητας. Σημειώνεται εδώ ότι ο
Hamilton 44 εξειδικεύει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται στις ΗΠΑ το
προφανές πρόβλημα που προκύπτει όταν το νομοθετικό σώμα κατά απλή πλειοψηφία
αποφασίζει για τον τρόπο εκλογής του, αξιοποιώντας μια ιδιαίτερη δυνατότητα
που παρέχει το ομοσπονδιακό σύστημα. Αντίστοιχα, το Συμβούλιο της
Επικρατείας, το οποίο αποτελεί σήμερα το τελευταίο μεγάλο εμπόδιο απέναντι
στην παντοδυναμία του πρωθυπουργού και της εκτελεστικής εξουσίας δέχεται
τις, αναμενόμενες κατά τους de Tocqueville και de Montesquieu, πιέσεις. 45
Παρατηρούμε λοιπόν στην Ελλάδα μια ασυνήθιστα μεγάλη, συγκριτικά με
άλλες χώρες, 46 ταύτιση της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, παρά την
43 Στέφανος Μάνος, «Η Αναθεώρηση του Συντάγματος 04. Ισορροπίες και Αντίβαρα»,
Καθημερινή, 23-5-2006.
44 Alexander Hamilton, «Concerning the Power of Congress to Regulate the
Election of its Members», Federalist Paper no 59, Τhe New York Packet, February 22,
1788.
45 Μάνος, οπ.π.
46 Καζάκος, οπ.π., κεφ. 6.