ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 410
410 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
Τουρκίας στην Κύπρο το 1974 και την μετέπειτα αναθεωρητική της στάση στο
Αιγαίο. Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η κυρίαρχη θέση των ΗΠΑ στην
ανατολική Μεσόγειο και τα σχεδόν ανελαστικά συμφέροντά της στη Μέση
Ανατολή, αναγόρευσαν τη διαχείριση των πιέσεων από το τρίγωνο Αθήνα-Ουάσιγκτον-Άγκυρα
για την ασφάλεια και την πολιτική αυτονομία της χώρας σε
αποκλειστικό σχεδόν πρόβλημα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. 18 Από το
1974 και μετά, η Αθήνα προσπαθεί να αμβλύνει τις πιέσεις ενός δυσμενούς
στρατηγικού περιβάλλοντος στην ανατολική Μεσόγειο. 19
Το Κυπριακό, αποτέλεσε άλλωστε και αιτία η Ελλάδα, ένα από τα ισχυρότερα
αμερικανικά προπύργια, να αποχωρήσει από το στρατιωτικό σκέλος του
ΝΑΤΟ. 20 Το ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεωρούσε την Ελλάδα αναπόσπαστο
κομμάτι της Δύσης, δε σήμαινε και τυφλή προσήλωση στις ατλαντικές
δομές. Αντίθετα, θεωρούσε τη διαδικασία της ευρωπακής ενοποίησης σημαντικότερη
για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, αλλά και τη διατήρηση
της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. 21 Προσπαθώντας να επιτύχει την απεξάρτηση
από τις ΗΠΑ και καθώς η Γαλλία προέβαλε ως η πιο ένθερμη οπαδός
της ελληνικής ένταξης, το σύνθημα «Ελλάς-Γαλλία, Συμμαχία» δεν αποτελούσε
απλώς ένα ρητορικό σχήμα, αλλά αντανακλούσε τη βούληση της ελληνικής κυβέρνησης
να συμπλεύσει με την πολιτικά ισχυρότερη χώρα της Δυτικής Ευρώ-
18 Κ. Υφαντής, «Αναζητώντας Επιλογές: Στρατηγικές Εξισορρόπησης και Συστημική
Πολικότητα», στο Κ. Αρβανιτόπουλος & Μ. Κοππά (επιμ.), 30 Χρόνια Ελληνικής
Εξωτερικής Πολιτικής, 1974-2004, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2005, σελ. 431. Βλέπε επίσης
στο D. Constas, «Systemic Influences on a Weak, Aligned State in the Post-1974
Era» in D. Constas (ed.), The Greek Turkish Conflict in the 1990s: Domestic and
External Influnces, MacMillan, Basingstoke, 1991, σελ. 129-139.
19 Αντιθέτως, για τους σχεδιαστές της τουρκικής πολιτικής εθνικής ασφάλειας, η
Ελλάδα αποτελεί απειλή, λόγω της πρόθεσης της να μετατρέψει το Αιγαίο σε «ελληνική
λίμνη», ενώ θεωρεί ότι η στρατιωτικοποίηση των νησιών το ανατολικού Αιγαίου παραβίαση
διαφόρων διεθνών συνθηκών. Εκτός από το Κυπριακό, σύμφωνα με την τουρκική
πλευρά, πρόσθετα σημεία τριβής αποτελούν η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η αμφισβήτηση
του εύρους του ελληνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο
και η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Βλέπε αναλυτικά στο Θ. Ντόκος, Ο
Γεωστρατηγικός Ρόλος της Τουρκίας, εκδόσεις Τουρίκης, Αθήνα, 2001, σελ. 102.
20 Η αποχώρηση της Ελλάδας από τη στρατιωτική δομή του ΝΑΤΟ ήταν περισσότερο
«δοκιμαστικός χωρισμός παρά διαζύγιο», αφού η χώρα παρέμεινε στην πολιτική
δομή της συμμαχίας. Θ. Βερέμης & Γ. Κολιόπουλος, Ελλάς. Η Σύγχρονη Συνέχεια. Από
το 1821 Μέχρι Σήμερα, 3 η έκδοση, Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σ. 514.
21 Ν. Διαμαντούρος, Πολιτισμικός Δυσμός και Πολιτική Αλλαγή στην Ελλάδα της
Μεταπολίτευσης, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα, σελ. 68-71.