ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef01:kef01 06/03/2009 13:58 Page 60
60 ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΑΠΑΝΟΣ
του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν οι χώρες του ευρωπακού Νότου,
κυρίως Ισπανία, Πορτογαλία, με πρώτη την Ελλάδα. 2
Στο παρελθόν η διόρθωση γινόταν μέσα από υποτίμηση, είτε εφ’ άπαξ είτε
με τη μορφή διολίσθησης. Με το ενιαίο νόμισμα όμως αυτή η δυνατότητα έχει
αποκλειστεί και γι’ αυτό η κάθε χώρα πρέπει να αναζητήσει άλλους τρόπους
διόρθωσης της ανταγωνιστικότητας. Μια πρώτη προσέγγιση θα μπορούσε να
είναι η μείωση του κόστους ανά μονάδα προόντος. Κάτι τέτοιο, ακόμη και αν
ήταν πολιτικά εφικτό θα απαιτούσε πολύ χρόνο, αφού μια διόρθωση της τάξης
του 19 % στο σύνολο της οικονομίας δεν μπορεί να γίνει σε ένα ή δύο χρόνια.
Αλλά και αν γινόταν κάτι τέτοιο πάλι δεν θα ήταν λύση παρά προσωρινή, αφού
και στο παρελθόν η πολιτική δεν απέδωσε. 3 Με απλά λόγια οι πιο πάνω δείκτες
του πίνακα 4 που εκφράζουν τις συνέπειες των αδυναμιών της οικονομίας
μας και όχι το αίτιο της χαμηλής ανταγωνιστικότητας των προόντων και υπηρεσιών.
Το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας φαίνεται να είναι δομικό, πράγμα
που σημαίνει ότι και οι όποιες πολιτικές αντιμετώπισης του προβλήματος δεν
μπορεί παρά να αποβλέπουν στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών
του παραγωγικού ιστού της οικονομίας. Επειδή το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό,
γι’ αυτό και υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις στο θέμα και πολλοί αναλυτές
και διεθνείς οργανισμοί έχουν ασχοληθεί με το θέμα. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό
ότι οι περισσότεροι δείκτες διεθνούς ανταγωνιστικότητας που
συντάσσονται από φορείς όπως το π.χ. το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ,
αναφέρονται σε δείκτες διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας. Είναι χαρακτηριστικό
ότι με βάση τους δείκτες που συντάσσει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ,
αλλά και άλλοι φορείς, η θέση της Ελλάδας είναι αρκετά χαμηλή. Με
βάση τα στοιχεία του πίνακα 5, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 65η θέση από τις
131 χώρες που περιλαμβάνει το δείγμα της έρευνας. Είναι φανερό ότι και σε
μια σειρά από υποδείκτες η χώρα μας υστερεί σημαντικά με κυριότερες υστερήσεις
στη μακροοικονομική σταθερότητα και στην αγορά εργασίας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να κάνουμε δύο επισημάνσεις. Είναι αξιοπερίεργο
η Ελλάδα, χώρα της Ευρωζώνης, να κατατάσσεται 106η από άποψη μακροοικονομικής
σταθερότητας. Αυτό μάλλον οφείλεται στο υψηλό δημόσιο χρέος της
χώρας μας, αλλά το να λαμβάνεται υπόψη μόνο το ύψος του χρέους και να
2 Για μια ανάλυση των επιπτώσεων που είχε η υιοθέτηση του ευρώ στις χώρες του
Ευρωπακού Νότου βλέπε, μεταξύ άλλων στο O. Blanchard και F. Giavazzi, «Current
Account Deficits in the Euro Area: The end of the Feldstein-Horioka Puzzle», Brookings
Papers on Economic Activity, Νο. 2, 2002, σελ. 147-186.
3 Βλέπε Αναστασάτος, οπ.π., 2008.