ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 366
366 ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΣΙΝΙΣΙΖΕΛΗΣ – ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ – ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ
Διακήρυξη της Χιλιετίας του ΟΗΕ, «τα οφέλη από την παγκοσμιοποίηση είναι
άνισα μοιρασμένα, όπως άνισα διανεμημένα είναι και τα κόστη». Η ένταση
των ανισοτήτων και της περιθωριοποίησης βασίζεται εν μέρει στην αυξανόμενη
ανισορροπία μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Το κεφάλαιο κινείται σε
παγκόσμια κλίμακα, ενώ ο πόλος της εργασίας παραμένει ενταγμένος σε κρατικά
θεσμοποιημένους χώρους. Σε αυτή την κατάσταση η ΕΕ προσπαθεί να
βρει το δρόμο της ανάπτυξης με κοινωνική προστασία. Οι νέες προκλήσεις της
ευρωπακής οικονομίας, οι οποίες δημιουργούν συνθήκες κοινωνικής, πολιτικής
και παραγωγικής αβεβαιότητας συνίστανται: 14
• Στη μεταφορά τμημάτων της ευρωπακής παραγωγής στις ασιατικές χώρες
και στις χώρες φθηνού κόστους εργασίας της Κεντρικής και Ανατολικής
Ευρώπης, με αποτέλεσμα τη διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα.
• Στην ανεξαρτητοποίηση της αυτοματοποιημένης παραγωγικής διαδικασίας
(τεχνολογική εξέλιξη) από τις κοινωνικές συνιστώσες της, με αποτέλεσμα
τη διεύρυνση εξατομικευμένων και ευέλικτων μορφών απασχόλησης
σε βάρος της πλήρους και σταθερής μισθωτής εργασίας.
• Στη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού και στην ανάγκη για περιοριστικές
δημοσιονομικές πολιτικές σε συνθήκες δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Συνολικά, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με δύο επιλογές: Από τη μια πλευρά,
να μετατρέψει την παγκοσμιοποίηση σε ευκαιρία, μεταρρυθμίζοντας τις κοινωνικές
πολιτικές και τις αγορές εργασίας, δίνοντας ώθηση στην ενιαία αγορά
(μέσω της αναδιοργάνωσης των επιχειρήσεων, της ανάδειξης συγκριτικών πλεονεκτημάτων,
της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, κ.ά.), προωθώντας παράλληλα
την έρευνα και την καινοτομία, και αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα
της νομισματικής ένωσης. Από την άλλη, να διατηρήσει τις υπάρχουσες δομές
με αποτέλεσμα η παγκοσμιοποίηση, η ενιαία αγορά και το κοινό νόμισμα να
θεωρούνται ως μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι. 15 Η ένταση αυτής της προβληματικής
αποτυπώθηκε στα απορριπτικά δημοψηφίσματα στη Γαλλία και την Ολλανδία,
αφού η άρνηση δεν αφορούσε εν τέλει τη φύση της Συνταγματικής Συνθήκης,
αλλά τον τρόπο με τον οποίο αυτή συνέβαλε σε μια φοβική αντίληψη περί
παγκοσμιοποίησης, καθώς και την πολιτική-ηγετική ανεπάρκεια της ΕΕ να δώσει
πειστικές λύσεις σε πιεστικά οικονομικά προβλήματα. Η ευρωπακή κοινή
γνώμη τείνει να εκλαμβάνει την παγκοσμιοποίηση μέσα από τις επιπτώσεις
της: τον αυξημένο ανταγωνισμό, τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων με όρους
φτηνού εργατικού δυναμικού, την ανεπιθύμητη μετανάστευση, την ανασφά-
14 Ινστιτούτο Επιμόρφωσης, Ετήσια Έκθεση, 2007, σελ. 29.
15 Βλ. Sapir, «Globalization and the Reform of European Social Models».