ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 264
264 ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
την εισαγωγή ειδικά σχεδιασμένων προστατευτικών μέτρων. Πρακτικά, τα
προστατευτικά αυτά μέτρα δεν μπορεί να υλοποιηθούν 16 μέσω της απόλυτης
εφαρμογής των δύο, σε μεγάλο βαθμό μεταξύ τους αντιφατικών, αρχών του
απόλυτου διαχωρισμού των εξουσιών και της αποτελεσματικής επιβολής της
επιθυμίας της πλειοψηφίας, αλλά απαιτούν την υιοθέτηση μιας ενδιάμεσης και
προσεκτικά ισορροπημένης λύσης, 17 η οποία να συνδυάζει τις αρχές αυτές σε
τέτοιο βαθμό ώστε να εξασφαλίζεται στην πράξη η δημοκρατία, δηλαδή η πρόκριση
των αποφάσεων της πλειοψηφίας, η προστασία των μειοψηφιών, η διαχρονική
διατήρηση ενός ικανοποιητικού βαθμού ανεξαρτησίας των τριών εξουσιών
και ο συνδυασμός όλων των παραπάνω σε μια κυβέρνηση η οποία είναι
ικανή να κυβερνάει.
Ειδικότερα, ο Madison προτείνει 18 τη χορήγηση εντολών οι οποίες θα επιτρέπουν
στους εντολοδόχους της κάθε εξουσίας να λειτουργήσουν αυτόνομα
μέσα σε ένα ευρύ, αλλά όχι απεριόριστο, πλαίσιο αρμοδιοτήτων, και τη δημιουργία
αμυντικών μηχανισμών, οι οποίοι θα επιτρέπουν στους εντολοδόχους
να αντισταθούν στις ισχυρές επεκτατικές επιβουλές μιας άλλης εξουσίας.
Έτσι, αναφέρει, θα πρέπει η κάθε εξουσία να έχει «τη δική της βούληση», και
να μην εξαρτάται στον ορισμό της από τις άλλες εξουσίες. Η κύρια προστασία
16 Ο Madison, στο Federalist Paper 49, έχει πρώτα απορρίψει την δογματική υιοθέτηση
μιας απλοκής και στην πράξη μη εφαρμοστέας αρχής ότι οι κάθε δυο εξουσίες
όταν συμφωνούν μπορούν να υπερισχύσουν της όποιας τρίτης, καθώς ανακύπτει και
πάλι το πρόβλημα ότι οι δυο εξουσίες θα εκφράζουν την ίδιο πλειοψηφία ενώ η διαφορετική
φύση των τριών εξουσιών περιπλέκει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα, και έχει
ήδη απορρίψει ως μη πρακτική την λύση της άμεσης δημοκρατίας μέσω της πραγματοποίησης
συχνών δημοψηφισμάτων, η επιπλέον ενέχει και αυτή σημαντικούς κινδύνους
για τις μειοψηφίες.
17 James Madison, «The Departments Should Not be so Far Separated as to Have
No Constitutional Control Over Each Other», Federalist Paper no 48, The New York
Packet, February 1, 1788.
Επίσης στο Federalist Paper 47 παρατίθεται το παράδειγμα του συντάγματος της
Virginia, συνταγμένο με βάση την αρχή διαχωρισμού των εξουσιών με την επιρροή του
Jefferson, το οποίο όμως δεν ήταν σε θέση να αποδειχθεί λειτουργικό στην πράξη. Τέλος,
ο de Montesquieu στο de l' esprit des lois, livre XI, δίνει παραδείγματα ελληνικών
δημοκρατικών στις οποίες η νομοθετική δύναμη του λαού σε κάθε στιγμή μπορούσε να
ανατρέψει τον, πέρα από την απειλή αυτή, πανίσχυρο στην άσκηση της εκτελεστικής
εξουσίας ηγεμόνα.
18 James Madison, «The Structure of the Government Must Furnish the Proper
Checks and Balances Between the Different Departments», Federalist Paper no 51, The
Independent Journal, February 6, 1788.