ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 438
438 ΘΑΝΟΣ ΝΤΟΚΟΣ – ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΚΩΝΑΣ
σε ευκαιρίες– είναι πολλές. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει κάνει μια σαφή
γεωστρατηγική επιλογή στην κατεύθυνση της ενωμένης Ευρώπης, θεωρώντας
ότι η ανάδυση μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης αποτελεί την αποτελεσματικότερη
διασφάλιση για τα στρατηγικά της συμφέροντα. Ταυτόχρονα, η Αθήνα προσπαθεί
να διατηρήσει μια πολύ καλή σχέση με την Ουάσιγκτον, αναγνωρίζοντας ότι
ο ρόλος και επιρροή των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια παραμένουν
πολύ σημαντικές, ενώ παράλληλα έχει βελτιώσει σημαντικά τις σχέσεις
της με τη Ρωσία, με βασικό άξονα την ενεργειακή συνεργασία.
Ειδικότερα για την Ελλάδα διαφαίνονται δύο επίπεδα γεωγραφικών προτεραιοτήτων:
το πρώτο αφορά στα Βαλκάνια και το δεύτερο στις περιοχές της
Μεσογείου, Μέσης Ανατολής και Μαύρης Θάλασσας, ενώ οικονομικό ενδιαφέρον
φαίνεται ότι παρουσιάζουν και ορισμένες ασιατικές αγορές. Όσον
αφορά στα λειτουργικά ζητήματα (διεθνικό οργανωμένο έγκλημα, ενεργειακά
και άλλα δίκτυα, μετανάστευση, περιβάλλον, κ.λπ.), η Ελλάδα θα συνεχίσει να
βρίσκεται γεωγραφικά στη διαχωριστική γραμμή Βορρά και Νότου, με «διάτρητα»
σύνορα λόγω γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων και θα αποτελεί τόσο διαμετακομιστικό
κέντρο, όσο και τελικό προορισμό παράνομων αγαθών (ναρκωτικών,
ανθρώπων, κ.λπ.), αλλά και σε μια περιοχή όπου σχεδιάζονται και κατασκευάζονται
επικοινωνιακά, ενεργειακά, μεταφορικά και άλλα δίκτυα. Η
απουσία από τέτοια δίκτυα ισοδυναμεί με περιθωριοποίηση.
Όσον αφορά στις σχέσεις με την Τουρκία, μετά από αρκετές δεκαετίες ιδιαίτερα
κακών σχέσεων, έχουμε εισέλθει από το 1999 σε μια περίοδο χαμηλής έντασης
και προσέγγισης, που χαρακτηρίστηκε από τη διπλωματία των σεισμών, την
ελληνική συγκατάθεση στο Ελσίνκι για την ευρωπακή πορεία της Τουρκίας, την
ανταλλαγή επισκέψεων από πολιτικούς και ανώτατους στρατιωτικούς αξιωματούχους
των δυο χωρών, την υπογραφή αρκετών συμφωνιών «χαμηλής πολιτικής»
καθώς και Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, την εντονότατη «διπλωματία
των πολιτών», την εντυπωσιακή ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων και την
αύξηση των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία, τη συμφωνία ενεργειακής συνεργασίας
και, τέλος, την πραγματοποίηση σαράντα και πλέον γύρων «διερευνητικών
συζητήσεων» σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων των Υπουργείων Εξωτερικών
Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με το ενδεχόμενο προσφυγής στο Διεθνές
Δικαστήριο της Χάγης, χωρίς όμως αποτέλεσμα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Βεβαίως, δεν έχουν εκλείψει οι περιοδικές εντάσεις και οι μίνι-κρίσεις,
ούτε έχει μεταβληθεί η συμπεριφορά της Τουρκίας σε θέματα Αιγαίου και δεν
έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στα ζητήματα διαφωνίας μεταξύ των δύο
χωρών. Σαφέστατα είναι κεφαλαιώδους σημασίας το ερώτημα αν ο γεωπολιτικός
ρόλος και επιδιώξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας έχουν συγκλίνουσες ή
αποκλίνουσες πορείες, αν τα ζωτικά συμφέροντα των δύο χωρών είναι συμβατά
ή όχι, εν τέλει αν υπάρχουν περιθώρια συνεννόησης και συνεργασίας ή