ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 21
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 21
συγκροτεί τις αγορές, οι οποίες είναι εύρυθμες όταν οι συμβαλλόμενοι είναι
προστατευμένοι με αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο αλλά και, κυρίως, καλά πληροφορημένοι.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν
αγορές-ζούγκλες 20 χωρίς εκλεπτυσμένες ρυθμίσεις και συμβόλαια, ενώ ταυτόχρονα
αναδεικνύει τις ευθύνες των νομοθετών και των κυβερνήσεων για τη δημιουργία
και εποπτεία πραγματικά λειτουργικών αγορών.
Μέχρι σήμερα το πρόβλημα που εμφανίστηκε στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό
σύστημα αποδίδεται στην έλλειψη επαρκών ρυθμίσεων που θα εκλογίκευαν
τη φρενίτιδα στις διεθνείς χρηματαγορές και στην ατροφική πολιτική
διάσταση της παγκοσμιοποίησης. Παρά την αποδυνάμωσή τους, τα έθνη-κράτη
εξακολουθούν να παραμένουν οι σημαντικότεροι δρώντες στο παγκόσμιο σύστημα,
ελέγχοντας τον εθνικό τους χώρο και διαμορφώνοντας σε μεγάλο
βαθμό το νομικό-θεσμικό τους πλαίσιο. Κάποιοι πιστεύουν ότι το κράτος είναι
η απάντηση στη σημερινή κρίση, συγχέοντας την έννοια της πολιτικής παρέμβασης
με ρυθμιστικό πλαίσιο, με τις ατελέσφορες εθνικές πολιτικές. Εξαιτίας
της ασυμμετρίας μεταξύ οικονομικής και πολιτικής παγκοσμιοποίησης, οι εθνικές
κυβερνήσεις διαθέτουν ανεπαρκή εργαλεία, καθώς κάθε φορά που κάποια
ρυθμίζει την αγορά της, το κεφάλαιο μεταναστεύει σε άλλους «αρύθμιστους
παραδείσους». Γι’ αυτόν το λόγο τονίζεται η ανάγκη εγκαθίδρυσης, μιας παγκόσμιας
εποπτικής αρχής που θα προσφέρει ενεργή αρωγή στη ροή πληροφοριών
μεταξύ των εθνικών αρχών και εργαλεία συντονισμένης δράσης για την
αντιμετώπιση των κρίσεων. Όπως εξηγεί στη μελέτη του ο Γιάννης Αυγερινός,
ο πρόσφατος «μαύρος κύκνος» της χρηματοπιστωτικής κρίσης σηματοδοτεί το
τέλος του μοντέλου της απορύθμισης και του κατακερματισμού της εποπτείας.
Καλύτερες και αποτελεσματικότερες ρυθμιστικές και θεσμικές υποδομές πρέπει
να εξασφαλίσουν ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργούν με βάση
τον καταμερισμό της αποτελεσματικότητας και του κινδύνου, και όχι ως φορείς
νομιμοποίησης της κερδοσκοπίας και υποτίμησης του κινδύνου, με αποτέλεσμα
την αποσταθεροποίηση των εθνικών οικονομιών. Όπως προτείνει ο συγγραφέας
ένας παγκόσμιος επόπτης θα μπορούσε να αναλάβει κάποιες ή όλες τις
αρμοδιότητες που είναι κατακερματισμένες μεταξύ εθνικών εποπτικών αρχών,
διεθνών οργανισμών και άλλων φορέων παραγωγής διεθνών κανόνων και προ-
20 Όπως αναφέρει ο Τσούκας, «οι αγορές δεν είναι φυσικά, αλλά ανεξαλείπτως
κοινωνικά φαινόμενα: από μόνες τους δεν λειτουργούν πάντοτε ορθολογικά, αφού
αφενός μεν υπάρχει πληροφοριακή ασυμμετρία, αφετέρου δε ανθρώπινες συμπεριφορές
που στομώνουν την ορθολογική κρίση, όπως η απληστία, η ομαδοσκέψη, και η κοπαδική
συμπεριφορά, διαπερνούν ενίοτε τη λειτουργία των οικονομικών δρώντων». Χ.
Κ. Τσούκας, «Dogma über alles! Νεοφιλελεύθερες και παλαιοαριστερές ιδεοληψίες»,
Το Κέρδος, 11/11/2008.