ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

νούπολη βέβαια αλλά τώρα και η Αθήνα. Η τελευταία θα επιχειρήσει, εν μέσω
αλυτρωτικών και άλλων περιπετειών, να προωθήσει την πολιτική του «εθνικού
κέντρου» του ελληνισμού, αντιμετωπίζοντας αργότερα με αμηχανία την δημιουργία
του ανεξάρτητου κράτους της Κύπρου. 41 Η πολιτική του «εθνικού κέντρου»
φτάνει βέβαια στην τραγική της κατάληξη με την κρίση του 1974, αλλά
οι επιπτώσεις για την ελληνική πολιτική κουλτούρα είναι ποικίλες. Καταρχήν
παγιώνεται βαθύτερα μια πρόσθετη διάσταση πολιτικών διαιρετικών τομών,
πέραν αυτών της δεξιάς –αριστεράς και των προοδευτικών– συντηρητικών: η
περισσότερο λανθάνουσα τομή μεταξύ ελλαδιτών και κοσμοπολιτών. Κατά
δεύτερο λόγο, η οριστική απώλεια ενός ευρύτερου νομιμοποιητικού πλαισίου
αναφοράς (οι «τύχες του ελληνισμού») ταυτόχρονα περιορίζει (στο πλαίσιο της
ελλαδικής κρατικής οντότητας) και διευρύνει (ως προς τα πολιτικά, θεσμικά
και ταξικά διακυβεύματα) τους όρους της πολιτικής διαμάχης.
Αλλά η πολιτική διαμάχη αποκτά νέες διαστάσεις και διοχετεύεται μετασχηματιζόμενη
μέσα από νέους αγωγούς κατά την τελευταία περίοδο του εικοστού
αιώνα. Οι δομές των σύγχρονων κοινωνιών, βασισμένες στα μέσα και τα ψηφιακά
δίκτυα, προσανατολίζονται ολοένα και περισσότερο σε μια «οικονομία
της προσοχής», η οποία εστιάζεται στην επεξεργασία και τις μορφές πρόσληψης
πληροφοριών μέσα σε σύνθετα περιβάλλοντα. 42 Στο πλαίσιο αυτό παίζει κατά τις
τελευταίες δεκαετίες σημαντικό ρόλο και στην Ελλάδα η ικανότητα των ΜΜΕ να
επηρεάζουν την πολιτική διαδικασία αυξάνοντας βέβαια το εύρος των πολιτικών
παραστάσεων του κοινού αλλά παράλληλα προσανατολίζοντας ή αποπροσανατολίζοντας
την προσοχή του. 43 Στην γενικής αξίας και εγκυρότητας παρατήρηση
για τους κινδύνους που ελλοχεύουν όταν η αισθητική επιβολή δυσχεραίνει, αντί
να διευκολύνει, την μετακίνηση της προσοχής του κοινού προς τα εξεταζόμενα
αντικείμενα, 44 προστίθεται η ειδική βαρύτητα της γοητείας των ηλεκτρονικών μέσων
που συχνά μεταθέτουν την προσοχή από το περιεχόμενο στην μορφή του μέσου,
ευνοώντας την συνειρμική λογική όταν δεν ενθαρρύνουν, απλά, την μη-λοkef03:kef03
06/03/2009 13:59 Page 237
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ, ΝΟΡΜΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΥ 237
41 Π. Κιτρομηλίδης, «Το ελληνικό κράτος ως εθνικό κέντρο», σε Δ. Γ. Τσαούση
(επιμ.), Ελληνισμός – Ελληνικότητα, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα,
1983, σελ. 143-164.
42 Π. Ζέρη, Ψηφιακά Δίκτυα, Γνώση και Δημόσια Πολιτική, Ι. Σιδέρης, Αθήνα,
2006, σελ. 181-182.
43 Σ. Παπαθανασόπουλος, «Τηλεόραση και Εκλογές στην Ελλάδα τη Δεκαετία
1990-2000», σε Ν. Δεμερτζής, επιμ., Η Πολιτική Επικοινωνία στην Ελλάδα, εκδόσεις
Παπαζήσης, Αθήνα, 2002, σελ. 42-44.
44 Α.-Ι. Δ. Μεταξάς, Προεισαγωγικά για τον Πολιτικό Λόγο: Δεκατέσσερα Μαθήματα
για το Στυλ, Τρίτη Έκδοση, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα, 2001, σελ. 229-230.