ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 30
30 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
εξευρωπασμό. Εξετάζοντας κριτικά τις αλλαγές που σημειώθηκαν στη διαμόρφωση
πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης στην πρώτη, τη δεύτερη και την
τρίτη περίοδο του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ), επικεντρώνεται στις
επιπτώσεις της αποκαλούμενης «Λισαβονοποίησης» της πολιτικής Συνοχής
κατά την τέταρτη περίοδο ως προς τις διαδικασίες σχεδιασμού του Εθνικού
Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς και τον αναπροσανατολισμό στα τομεακά
και περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα. Η «Λισαβονοποίηση» επέφερε
σημαντικές αλλαγές ως προς τις διαδικασίες προγραμματισμού για την
κατάρτιση του ΕΣΠΑ 2007-2013, οι οποίες αντανακλώνται κυρίως στα τομεακά
επιχειρησιακά προγράμματα και στην αναδιάρθρωση του περιφερειακού σκέλους.
Μ’ αυτή την έννοια, η σχετική μείωση των πόρων εξαιτίας της διεύρυνσης
δεν αποτελεί την κύρια επίπτωση. Αντίθετα, η διαδικασία οικοδόμησης θεσμών,
η κρίσιμη παράμετρος για το σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής
συνοχής στην Ελλάδα στα προηγούμενα ΚΠΣ, αναμένεται να αποτελέσει την
κρίσιμη πρόκληση και για την τρέχουσα περίοδο.
Ενώ η ανάπτυξη των υποδομών αναμφίβολα αποτελεί επιτυχία της διαδικασίας
εκσυγχρονισμού, η διαδικασία της οικοδόμησης θεσμών και η σημαντική
μεταρρύθμιση των δομών της δημόσιας πολιτικής αποδείχθηκε πολύ δυσχερέστερη.
Όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας, παρά τις σοβαρές προσπάθειες καταπολέμησης
πελατειακών πρακτικών και οικοδόμησης εμπιστοσύνης στους πολιτικούς
θεσμούς, ο κρατισμός ή, πιο συγκεκριμένα, η συγκεντρωτική και ταυτόχρονα
αδύναμη διοικητική δομή μαζί με την επικυριαρχία των πολιτικών πελατειακών
σχέσεων εξακολουθούν να παραμένουν τα κύρια χαρακτηριστικά
της θεσμικής υποδομής στη διαμόρφωση δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα. Η
περιορισμένη επιτυχία στην οικοδόμηση θεσμών και στη μεταρρύθμιση των δομών
διαμόρφωσης δημόσιας πολιτικής μπορεί σαφώς να ερμηνευτεί από το
«βάρος» των βαθιά ριζωμένων προτύπων συμπεριφοράς και πρακτικών που
έχουν κληροδοτήσει οι παρελθούσες δεκαετίες κρατισμού, πελατειακών σχέσεων
και λακισμού με τις οποίες συγκρούστηκε η διαδικασία του εκσυγχρονισμού.
Αποτελεί γενικότερη διαπίστωση ότι ο περιορισμός των υστερήσεων και
των ελλειμμάτων απαιτεί διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, με χαρακτηριστικό
παράδειγμα την αναδιάρθρωση του διοικητικού συστήματος της χώρας, όπου ο
κατακερματισμός των δήμων, ο πολλαπλασιασμός των νομαρχιών και των περιφερειών
ευνοεί τις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά. Υπό το βάρος των
χρόνιων και οξυμένων προβλημάτων οι δημόσιες υπηρεσίες (Κεντρική και Περιφερειακή
Διοίκηση, Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υγεία, Παιδεία
κ.λπ.) αδυνατούν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας,
αλλά και να ικανοποιήσουν με τη λειτουργία τους τις ανάγκες των πολιτών. Ο
συγκεντρωτισμός, οι πελατειακές σχέσεις, οι παρεμβάσεις της εκτελεστικής