ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 425
ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 425
φικά τοποθετημένη στην περισσότερο ασταθή γειτονιά της ευρωπακής περιφέρειας
και με ένα ιδιαίτερα ασθενές θεσμικό σύστημα παραγωγής υψηλής
στρατηγικής και διαχείρισης κρίσεων– η επίτευξή της αποτελεί μια εξαιρετικά
δύσκολη υπόθεση. Δυστυχώς κατά το σχετικά πρόσφατο παρελθόν, ειδικότερα
αυτό που αφορά στην πρώτη μεταψυχροπολεμική δεκαετία, η Ελλάδα έχει ένα
μάλλον βεβαρημένο ιστορικό όσον αφορά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση
και διαχείριση των παραδοσιακών προκλήσεων και απειλών για την ασφάλειά
της (η κρίση στα Ίμια, το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, η υπόθεση
Οτζαλάν). 5 Παράλληλα, η Ελλάδα αποτελεί ήδη τον βασικό αποδέκτη του συνόλου
σχεδόν των νέων απειλών και κινδύνων – που μετά την 11 η Σεπτεμβρίου
αποκτούν ακόμη πιο σύνθετο περιεχόμενο – καλούμενη έτσι να διαχειριστεί
αποτελεσματικά έναν ιδιαίτερα απαιτητικό συνδυασμό παραδοσιακών και, κυρίως,
νέων/«σύγχρονων» απειλών και κινδύνων στα σύνορά της.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τόσο τις «παραδοσιακές»
απειλές και κινδύνους όσο και τις νέες «ασυμμετρικές» προκλήσεις, τα κράτη
καλούνται να αναπτύξουν μια στρατηγική εθνικής ασφάλειας η οποία θα είναι
ικανή να διαχειριστεί αυτό το εξαιρετικά ευρύ φάσμα απειλών, κινδύνων και
προκλήσεων που απειλούν όχι μόνον την εδαφική ακεραιότητα και την οικονομική,
πολιτική και περιβαλλοντική του ασφάλεια, αλλά και την ατομική ασφάλεια
των πολιτών του. Η τελευταία αυτή παρατήρηση αναδεικνύει την έννοια
της «ανθρώπινης ασφάλειας», η οποία –χωρίς να υποτιμά την συλλογική υποχρέωση
και προσπάθεια των πολιτών ενός κράτους να διαφυλάξουν την ακεραιότητα
της χώρας τους από οποιαδήποτε ξένη επιβουλή– τονίζει την ανάγκη
κατοχύρωσης της προσωπικής τους ασφάλειας και ελευθερίας από άμεσες ή
έμμεσες απειλές βίας, της ανάπτυξης και ευημερίας τους και του δικαιώματός
τους να ζουν σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που διασφαλίζει τα βασικά ανθρώπινα
δικαιώματα.
Συνακόλουθα, όπως αποτελεί υποχρέωση κάθε σύγχρονου και δημοκρατικού
κράτους να προσφέρει στους πολίτες του τη δυνατότητα να ζουν και να ευημερούν
ελεύθεροι από εσωτερικές ή/και εξωτερικές απειλές και κινδύνους,
ταυτόχρονα, αποτελεί υποχρέωση των ίδιων των πολιτών να προασπίζουν τα
συμφέροντα της πατρίδας τους σε ένα παγκοσμιοποιημένο και ανταγωνιστικό
5 Για μια αναλυτική εξέταση τω συγκεκριμένων περιπτώσεων προκειμένου να εντοπιστούν
τα προβλήματα (ύπαρξη στοιχείων ασυμβατότητας) που υφίστανται στη σχέση
μεταξύ των βασικών πυλώνων της ελληνικής στρατηγικής εθνικής ασφάλειας και να
αναδειχθούν τα κενά, οι αδυναμίες και οι ελλείψεις του υπάρχοντος θεσμικού συστήματος
της ελληνικής στρατηγικής εθνικής ασφάλειας βλέπε Θ. Ντόκος και Παναγιώτης
Τσάκωνας, Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας. Οικοδομώντας το Ελληνικό Μοντέλο στον
Εικοστό Πρώτο Αιώνα, Παπαζήσης, Αθήνα, 2005, σελ. 223-293.