ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 456
456 ΓΙΑΝΝΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
μειώνονται και, σε ορισμένες περιπτώσεις, γίνονται αρνητικοί, ενώ η ανεργία
διογκώνεται. Η ίδια η παγκοσμιοποίηση αυξάνει την ανασφάλεια των πολιτών.
Η είσοδος νέων παικτών στο οικονομικό σύστημα, ιδιαίτερα της Κίνας και της
Ινδίας, που χαρακτηρίζονται από χαμηλό εργατικό κόστος, απειλεί τους παραδοσιακούς
κλάδους των βιομηχανικών χωρών. Εξάλλου, η ενισχυμένη διασύνδεση
των οικονομικών σε παγκόσμια κλίμακα, λόγω της τεράστιας προόδου
στις τεχνολογίες επικοινωνιών, αυξάνει τη μεταδοτικότητα των κρίσεων. Η σημερινή
κρίση, που ξεκίνησε στις ΗΠΑ, μετεξελίχθηκε σε παγκόσμια. Οι ραγδαίες
αυτές εξελίξεις έχουν αυξήσει υπέρμετρα τις αβεβαιότητες σχετικά με
τα εισοδήματα και την απασχόληση.
Σε αυτές τις εστίες ανασφάλειας, που συνδέονται με την καθημερινότητα
και το επίπεδο ζωής, προστίθενται αβεβαιότητες για σφαιρικότερα μεγέθη,
όπως οι κλιματολογικές συνθήκες, η οικολογική ισορροπία, η εδραίωση συνθηκών
σταθερότητας και ειρήνης σε κρίσιμους γεωπολιτικούς χώρους καθώς και
οι μεταναστατευτικές ροές. Η απερίσκεπτη χρήση φυσικών πόρων, όπως το πετρέλαιο,
θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του προτύπου ανάπτυξης των δύο τελευταίων
αιώνων. Οι πρόσφατες μεγάλες διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου,
που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με την παγκοσμιοποίηση, υποδηλώνουν
την ύπαρξη μεγάλων ανισορροπιών. Αν δεν αντιμετωπιστούν με επενδύσεις
σε νέες τεχνολογίες που θα στοχεύουν στον εξορθολογισμό της χρήσης
των πόρων, θα αυξηθεί η συχνότητα και η ένταση των οικονομικών κρίσεων, με
σοβαρές επιπτώσεις στα γεωπολιτικά ισοζύγια και τις συνθήκες διεθνούς
ασφάλειας. Παράλληλα, η υπερθέρμανση του πλανήτη, μέσα από το φαινόμενο
του θερμοκηπίου, οδηγεί σε μεγάλες γεωοικονομικές ανατροπές που θα μεταβάλουν
ριζικά τα παραγωγικά πρότυπα και τον τρόπο ζωής σε πολλές περιοχές
του πλανήτη. Εξάλλου, η άνοδος της διεθνούς τρομοκρατίας σε συνδυασμό με
τον κίνδυνο εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων έχουν αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες
αναφλέξεων στη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή όπου επικρατούν
ακραία ισλαμιστικά στοιχεία. Τέλος, η ενίσχυση των μεταναστευτικών
ροών έχει μεταβάλει ριζικά τις συνθήκες ζωής, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα,
λόγω της επιδείνωσης κοινωνικών προβλημάτων, όπως η ανεργία και η εγκληματικότητα.
Η σώρευση ανασφαλειών, αβεβαιοτήτων και κινδύνων εξηγεί τη στροφή
της τελευταίας δεκαετίας προς συντηρητικές θέσεις. Όμως, η παγκόσμια οικονομική
κρίση λειτούργησε ως καταλύτης. Ανέδειξε το ρόλο του κράτους ως εγγυητή
της οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας. Το σχέδιο διάσωσης του
χρηματοπιστωτικού συστήματος που πρότεινε ο Βρετανός Πρωθυπουργός G.
Brown, και υιοθετήθηκε στη συνέχεια ακόμα και από συντηρητικές κυβερνήσεις,
προβλέπει τη μερική κρατικοποίηση τραπεζών. Οι πολιτικές αναθέρμανσης
των οικονομιών που έχουν τεθεί σε εφαρμογή είναι κενσιανής έμπνευσης