ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 272
272 ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
Εθνική Συνέλευση και να προκαλέσει εκλογές και μάλιστα χωρίς τη συγκατάθεση
του πρωθυπουργού. Επιπλέον, αν και θεωρητικά δεν μπορεί να παύσει τον
πρωθυπουργό, είθισται αυτός πριν από το διορισμό του να υποβάλλει στον πρόεδρο
επιστολή παραίτησης με ανοιχτή ημερομηνία. Ο πρόεδρος προσυπογράφει
τους νόμους αλλά έχει τη δυνατότητα, με τη σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού
(τον οποίο ελέγχει μέσω της επιστολής παραίτησης) να αναπέμψει
έναν νόμο για μια δεύτερη επεξεργασία. Ωστόσο, είναι υποχρεωμένος, όταν ο
νόμος του αποσταλεί εκ νέου από το νομοθετικά σώμα για προσυπογραφή, να
τον αποδεχθεί. Ακόμα, ο πρόεδρος επιλέγει και τους υπουργούς, αν και ο πρωθυπουργός
τυπικά προτείνει τη σύνθεση της κυβέρνησης – αλλά ο πρωθυπουργός
όπως προαναφέραμε είναι ελεγχόμενος μέσω της απειλής διάλυσης της
Εθνικής Συνέλευσης και της ανοιχτής επιστολής παραίτησης. Αυτό συμβαίνει
κυρίως όταν το κόμμα στο οποίο ανήκει ο πρόεδρος είναι το ίδιο κόμμα με αυτό
που έχει την πλειοψηφία στην Εθνική Συνέλευση. Τέλος, σημειώνεται ότι στη
Γαλλία οι υπουργοί έχουν νομοθετική πρωτοβουλία, υπό τον όρο της έγκρισης
των νόμων από την πλειοψηφία της Εθνικής Συνέλευσης. Στον βαθμό που η τελευταία
ελέγχεται από το ίδιο κόμμα, η έγκριση αυτή συνήθως αποκτάται.
Παρατηρούμε αμέσως ότι το Γαλλικό σύστημα έχει μια σημαντική ιδιαιτερότητα.
Παρόλο που ο πρόεδρος και το κύριο νομοθετικό σώμα, η Εθνική Συνέλευση,
εκλέγονται από χωριστές εκλογές απευθείας από τον λαό, γεγονός
που δημιουργεί καταρχήν τις προποθέσεις για τον αποτελεσματικό διαχωρισμό
εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, ο παραπέρα σχεδιασμός του συστήματος
ακυρώνει στη συνέχεια το πλεονέκτημα και οδηγεί στη μη επιθυμητή
32 ταύτιση εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας. Αυτό συμβαίνει διότι
αφενός ο πρωθυπουργός υποχρεωτικά προέρχεται από το κόμμα που έχει την
πλειοψηφία στο νομοθετικό σώμα, καθώς υποχρεωτικά η κυβέρνηση λαμβάνει
ψήφο εμπιστοσύνης από το νομοθετικό σώμα, και αφετέρου ο πρωθυπουργός
ηγείται της εκτελεστικής εξουσίας από τη στιγμή που θα λάβει την εντολή του
προέδρου. Έτσι το σύστημα οδηγεί στην ταύτιση της εκτελεστικής και της νομοθετικής
εξουσίας, οι οποίες πλέον αναδεικνύονται υποχρεωτικά από την
ίδια εκλογική πλειοψηφία, με αποτέλεσμα να επιβάλλεται στην κοινωνία η «τυραννία
της πλειοψηφίας».
Οι «έλεγχοι και ισορροπίες» που ισχύουν ώστε να αποφευχθεί αυτή είναι
ανεπαρκείς. Ειδικότερα, η δυνατότητα του προέδρου, ο οποίος έχει εκλεγεί
από μια διαφορετική πλειοψηφία, ή της Γερουσίας, να αναπέμψουν νομοθετικά
κείμενα στην Εθνική Συνέλευση έχει μικρή πρακτική αξία, καθώς μετά
32 Madison, «The Particular Structure of the New Government and the Distribution
of Power Among its Different Parts», οπ.π.