ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 45
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 45
συνοδεύουν, σε συνδυασμό με την αδυναμία κάλυψης του κενού από τις ανερχόμενες
δυνάμεις, θέτουν εκ νέου το ερώτημα για το ρόλο της Ευρώπης στον
κόσμο. Μπορεί, ή θέλει, η ΕΕ να συμμετάσχει αποφασιστικότερα στην οικοδόμηση
μιας νέας παγκόσμιας τάξης που θα αντανακλά τους σύγχρονους συσχετισμούς;
59 Μετά όμως την αποτυχία επικύρωσης της Συνταγματικής Συνθήκης το
2005 και την κατάσταση που έχει οδηγήσει το Ιρλανδικό δημοψήφισμα, η ΕΕ
βρίσκεται σε κομβικό σημείο, σχετικά, τόσο με την πολιτειακή/θεσμική της
δομή, όσο και με τα γεωγραφικά της όρια και τον παγκόσμιο ρόλο της.
Μολονότι, η συμμετοχή στα όργανα της ΕΕ και η ανάπτυξη των διμερών σχέσεων
με τους ευρωπαίους εταίρους, τις ΗΠΑ και τους σημαντικούς διεθνείς παράγοντες
αποτελούν θεμελιώδεις προτεραιότητες για τη διαχείριση των παραδοσιακών
θεμάτων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζονται
οι προκλήσεις και οι περιφερειακές εξελίξεις στο ζωτικό χώρο της
Μεσογείου. Μια διόλου απίθανη αναζωπύρωση της διαμάχης στη Μέση Ανατολή
θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των φαινόμενων βίας και τρομοκρατίας
στην περιοχή, επηρεάζοντας την τουριστική βιομηχανία, την ασφάλεια των
θαλάσσιων μεταφορών και άλλες κρίσιμες οικονομικές δραστηριότητες. Ταυτόχρονα
πρέπει να εκμεταλλευθεί καλύτερα το γεγονός ότι αποτελεί κεντρικό ναυτιλιακό
δίαυλο της Μεσογείου για τη μεταφορά ενεργειακών πόρων στην Ευρώπη,
αφού βρίσκεται σε μικρή θαλάσσια απόσταση από τις ασταθείς μεν αλλά
και πλούσιες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο περιοχές της Βορείου Αφρικής, της
Μέσης Ανατολής και της Μαύρης Θάλασσας. Η θέση της στο νοτιο-ανατολικό
άκρο του ευρωπακού χώρου σταθερότητας και ανάπτυξης ταυτοποιεί τα συμφέροντα
της με εκείνα των υπόλοιπων νότιων ευρωπακών χωρών και των πρωτοβουλιών
συνεργασίας για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη που προωθούνται
στην περιοχή, μετά την κατάρρευση των διπολικών περιορισμών. Πιο πρόσφατα,
η αμέριστη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στη μεσογειακή πρωτοβουλία του
Γάλλου Προέδρου Σαρκοζί, 60 εκτός από τη βοήθεια που παρείχε στο ζήτημα των
Σκοπίων, αποτελεί και μια νέα ευκαιρία για την αναβάθμιση του ελληνικού παράγοντα
στην περιοχή.
Η πρωτοβουλία του Γάλλου Προέδρου για τη Μεσόγειο έχει μεν πολιτικούς
στόχους, ακολουθεί όμως κυρίως την οικονομία και το γεγονός ότι εδώ και αρ-
59 Δ. Κ. Ξενάκης & Μ. Ι. Τσινισιζέλης (επιμ.), Παγκόσμια Ευρώπη? Οι Διεθνείς Διαστάσεις
της Ευρωπακής Ένωσης, Ελληνική Πανεπιστημιακή Ένωση Ευρωπακών
Σπουδών - εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2006.
60 St. C. Calleya & D. Κ. Xenakis, «France’s New Mediterranean Initiative: Lessons
from Post-Cold War Regional Cooperation», Karamanlis Working Papers in Hellenic and
European Studies, No. 4, Fletcher School of Law and Diplomacy, Tufts University, 2008.