ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 38
38 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
δημιουργία μιας βιώσιμης μελλοντικής δυναμικής. Η ιστορική συγκυρία που
διαμορφώνεται από την παγκόσμια τεχνολογική επανάσταση και την επένδυση
στη γνώση, δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη. Αυτή άλλωστε είναι και η
Στρατηγική της Λισσαβόνας, η οποία δεν αποτελεί ένα στατικό θεωρητικό κείμενο
αλλά μία ουσιαστική προσέγγιση του κοινού ευρωπακού μέλλοντος με
δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία, βασισμένη στη γνώση, στην έρευνα
και την καινοτομία. Όπως παρατηρεί ο Νίκος Παπαδάκης, η Στρατηγική της
Λισσαβόνας εδράστηκε ρητορικά σε μια τελολογική θεώρηση της παιδείας,
ενόσω είχε μια σαφή επιχειρησιακή διάσταση: η «έξοδος από την κρίση», η
αντιμετώπιση του προβλήματος της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ αγοράς
εργασίας και εκπαίδευσης και της ανελαστικότητας των παραδοσιακών συστημάτων
μάθησης που «βάρυναν» τις ευρωπακές οικονομίες, χρειάζονταν ένα
νέο υπόδειγμα παραγωγής πολιτικής. Ο συγγραφέας θέτει σημαντικά ερωτήματα
όπως, τι απηχεί η εντεινόμενη αξιοποίηση ποσοτικών δεικτών σύγκρισης
και προόδου σε σχέση με την προπάρχουσα κατάσταση; Πόσο η επικυριαρχία
των ποσοτικών δεικτών απονευρώνει το «πολιτικό περιεχόμενο» της διαδικασίας
λήψης αποφάσεων; Η είσοδος σε μια πολυεπίπεδη, οικονομική, κοινωνική
και τελικά πολιτική κρίση, επιβάλλει την ψύχραιμη εκκίνηση μιας τέτοιας διαδικασίας,
αλλά και την ψύχραιμη αποτίμηση των συνεπειών ενός επίμονου μετεωρισμού
του κράτους μεταξύ μιας θεσμικής αμηχανίας και μια (δίκαιας) επιθυμίας
για επιβίωση 44 στην οριστικά αναδιατασσόμενη διεθνή οικονομική
αρένα, αλλά και της αγωνίας της ΕΕ για μια ολοκλήρωση που πλέον δείχνει να
αποτελεί μάλλον μονόδρομο παρά επιλογή.
Αναμφίβολα οι μεταβολές στην ευρωπακή οργάνωση και τα όρια του ενοποιητικού
εγχειρήματος αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την Ελλάδα.
Όπως εξηγούν οι Μιχάλης Τσινισιζέλης, Κώστας Κούγιας και Δημήτρης Χρυσοχόου
το ατελέσφορο συνταγματικό εγχείρημα της Ευρώπης, σε συνδυασμό
με το απορριπτικό δημοψήφισμα των Ιρλανδών, ανέδειξαν με τρόπο σαφή τα
ίδια τα όρια της ενοποίησης. Αν και τα δύο αυτά γεγονότα αποτέλεσαν αφορμή
για έναν γόνιμο δημόσιο προβληματισμό γύρω από τις προποθέσεις της κοινωνικής
νομιμοποίησης της Ευρώπης, η «διάσωση» ενός μεγάλου αριθμού μεταρρυθμίσεων
από τη Συνταγματική Συνθήκη στη Συνθήκη της Λισαβόνας
προβάλλει, για πρώτη ίσως φορά, την εικόνα ενός πιθανού τελικού προόντος,
με το γενικό σύστημα να κλείνει έναν μεγάλο κύκλο συστημικών μεταβολών.
Πέραν των λόγων που οδήγησαν τα κράτη σε μια στρατηγική αναδίπλωσης, και
44 Βλ. αναλυτικά N. Παπαδάκης, M. Murphy & Δ. Ροζάκη, «Πολιτικές Ανώτατης
Εκπαίδευσης και Εκπαίδευση Ενηλίκων: Η περίπτωση του Βελγίου και της Ιρλανδίας»,
Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, Τ. 2, 2004, σ. 48.