ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 311
ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ «ΟΙΟΝΕΙ ΑΓΟΡΕΣ» 311
Τέλος, το μοντέλο της «φωνής» βασίζεται στην υπόθεση ότι οι χρήστες προσπαθούν
να επιτύχουν καλή ποιότητα υπηρεσιών μέσω της επικοινωνίας των
απόψεων/κριτικής τους, είτε άμεσα προς τους υπεύθυνους επαγγελματίες (π.χ.
δασκάλους, γιατρούς), είτε έμμεσα μέσω υποβολής παραπόνων/διαμαρτυριών
προς εκλεγμένους εκπροσώπους τους, ή προς ανεξάρτητες αρχές, όπως π.χ. ο
Συνήγορος του Πολίτη κ.ο.κ. Παρ’ ότι και το μοντέλο της φωνής έχει σημαντικά
πλεονεκτήματα σχετιζόμενα κυρίως με τη δυνατότητα των πολιτών-χρηστών να
παρεμβαίνουν άμεσα με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών
μέσω ατομικών ή συλλογικών διαμαρτυριών και παραπόνων, εντούτοις θεωρείται
ότι ευνοεί περισσότερο τις μεσαίες και ανώτερες κοινωνικές τάξεις, δεδομένου
ότι αυτές διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους (χρόνο, χρήμα, μορφωτικό
επίπεδο κτλ.) και άρα είναι πιο εύκολο γι’ αυτούς να ασκήσουν επιρροή
και να «ακουσθούν». Τέλος, το σημαντικότερο είναι ότι το σύστημα πάσχει
ως προς το ότι δεν παρέχει επαρκή κίνητρα για βελτίωση-καινοτομία, δεδομένου
ότι μπορεί κάλλιστα οι επαγγελματίες να αγνοήσουν τις υποδείξεις και τα
παράπονα των χρηστών χωρίς κόστος.
«Οιονεί αγορές» και οι κριτικές τους
Παρότι το μοντέλο της «επιλογής και ανταγωνισμού» και των «οιονεί αγορών»
γενικά φαίνεται να υπερτερεί ή/και να λειτουργεί συμπληρωματικά προς
τα κλασσικά μοντέλα παροχής δημόσιων υπηρεσιών, έχει δεχθεί κριτική τόσο
από τη νέα δεξιά (new right) όσο και από την παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατική
πτέρυγα των Νέων Εργατικών στη Βρετανία, τόσο σε θεωρητικό (βλ. π.χ.
D. Marquand, A. Pollock, D. Harvey, M. Jacques κ.ά), όσο και σε πολιτικό (βλ.
π.χ. R. Hattersley) επίπεδο. Από τη σκοπιά της νέας δεξιάς, η κριτική επικεντρώνεται
γενικά στην άποψη υπέρ της –πλήρους/καθαρής– ιδιωτικοποίησης
στην παροχή των δημοσίων υπηρεσιών. Η κριτική της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας,
από την άλλη πλευρά, επικεντρώνεται σε προβλήματα σχετικά με
τον κίνδυνο υπονόμευσης του ήθους των δημόσιων λειτουργών (public service
ethos) από την εισαγωγή συνθηκών αγοράς και ανταγωνισμού, στο λεγόμενο
παράδοξο της επιλογής (paradox of choice), σε θέματα έλλειψης επαρκούς
πληροφόρησης και γνώσης από την πλευρά των χρηστών, σε θέματα κοινωνικής
δικαιοσύνης (equity) και τέλος στα προβλήματα που σχετίζονται με την επιλογή
των καλλίτερων χρηστών –«αφρόκρεμας» (cream-skimming)– από την
πλευρά των παρόχων.
Το επιχείρημα σχετικά με τον κίνδυνο υπονόμευσης του ήθους των δημόσιων
λειτουργών από την εισαγωγή συνθηκών επιλογής και ανταγωνισμού στην
παροχή δημόσιων υπηρεσιών βασίζεται στον παλαιό, κλασσικό ισχυρισμό ενός