ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 36
36 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
Ο συγγραφέας καταθέτει μια δέσμη προτάσεων για θεσμική μεταρρύθμιση που
περιλαμβάνει την αλλαγή του διοικητικού μοντέλου, τη ριζική αναθεώρηση του
«άρθρου 16», τη δημιουργία θεσμών που προάγουν την αξιοκρατία στις προσλήψεις,
την αξιολόγηση, την υιοθέτηση πολιτικών που να προάγουν την αριστεία,
την εγκαθίδρυση ανεξάρτητης αρχής για τα πανεπιστήμια και αξιόπιστων
μηχανισμών κρίσης και διαχείρισης ερευνητικών προγραμμάτων, τη δραστική
αντιμετώπιση των παρωχημένων ρυθμίσεων για το άσυλο, τα συγγράμματα
τους φοιτητικούς συλλόγους και τον τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο,
την οργάνωση και αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού της διασποράς και
φυσικά την αναγκαία αλλαγή κουλτούρας. Ανεξάρτητα από το πόσο είναι εφικτές
όλες ή κάποιες από τις παραπάνω προτάσεις, η μεταρρύθμιση που απαιτείται
δεν νοείται χωρίς το άνοιγμα της πα νεπιστημιακής αγοράς και ένα ρυθμιστικό
σύστημα που να διασφαλίζει την αξι ολόγηση και συνεπώς την ποιότητα
και αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών.
Αποτελεί προπόθεση για την ποιοτική αναβάθμιση, κατά το πρότυπο της
διεθνούς πρακτικής, η άμεση και ουσιαστική συγκριτική αξιολόγηση, και η συγκέντρωση
πόρων στην έρευνα. 39 Εκτός από μοχλό υγιούς οικονομικής ανάπτυξης,
η έρευνα αποτελεί προπόθεση προστασίας του περιβάλλοντος, αναγκαίο
όρο για παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας, βάση για ανάπτυξη
αμυντικής τεχνολογίας και απαραίτητο στοιχείο ουσιαστικής πανεπιστημιακής
εκπαίδευσης και πολιτισμού. Ο ρόλος που διαδραματίζει στις νέες συνθήκες
του παγκόσμιου ανταγωνισμού έχει γίνει τόσο σημαντικός, ώστε η ευημερία ή η
περιθωριοποίηση μιας χώρας θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά
της να παράγει νέα γνώση, να αναπτύσσει τεχνολογία και να καινοτομεί. 40
39 Κυριότερες αιτίες του ερευνητικού ελλείμματος της χώρας αποτελούν η ανεπαρκής
συνειδητοποίηση της ανάγκης για βασική και εφαρμοσμένη έρευνα στη σημερινή
κοινωνία της γνώσης, η εξαιρετικά χαμηλή κρατική και ιδιωτική χρηματοδότηση, η ελλιπής
παράδοση αξιοκρατίας και αξιολόγησης στηριζόμενης σε διεθνώς αποδεκτά κριτήρια,
η προβληματική λειτουργία των πανεπιστημίων, η κρατική μικροδιαχείριση και η
συνακόλουθη γραφειοκρατία, η μετανάστευση σημαντικού ερευνητικού δυναμικού χωρίς
προοπτική επαναπατρισμού (brain drain) και η μη προσέλκυση στην Ελλάδα ξένων
ερευνητών. Για να προσεγγισθεί το 2013 στόχος του 1,5% του ΑΕΠ ως συνολική δαπάνη
για την έρευνα, η κρατική συμμετοχή πρέπει να αυξάνεται κάθε χρόνο τουλάχιστον
κατά ένα χιλιοστό του ΑΕΠ, ώστε να φθάσει τον ελάχιστο στόχο του 0,8% ως το
2013. Παράλληλα χρειάζεται να δοθούν φορολογικά και άλλα κίνητρα, ώστε να αυξηθεί
δραστικά η δαπάνη των επιχειρήσεων για Ερευνά και Ανάπτυξη. Βλέπε στο 22 Πανεπιστημιακοί,
«SOS για την έρευνα», Το Βήμα, 6/6/2008.
40 National Intelligence Council, Disruptive Civil Technologies: Six Technologies with
Potential Impacts on US Interests out to 2025, Conference Report, Απρίλιος 2008.
http://www.dni.gov/nic/confreports_disruptive_tech.html.