ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 261
ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 261
λοιπόν το ερώτημα πότε οι εντολοδόχοι γίνονται ιδιαίτερα επιρρεπείς στην υιοθέτηση
τέτοιων πρακτικών, οι οποίες συχνά εξασφαλίζουν την προσωπική
προώθηση της ευημερίας τους εις βάρος της ευημερίας του κοινωνικού συνόλου,
αλλά και –κυρίως– σε βάρος της αξιοπιστίας των κανόνων που διαμορφώνουν
τη δυναμική εξέλιξη της κοινωνίας. Τέτοιες πρακτικές ευνοούνται όταν τα
κίνητρα ενθαρρύνουν τους εντολοδόχους και τους αιτούμενους σε μια ορθολογική
υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών, δηλαδή όταν τα οφέλη και για τους δύο από
την υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών είναι μεγάλα και το κόστος, ή το ενδεχόμενο
κόστος, μικρό.
Τα κίνητρα του εντολοδόχου διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από τη
φύση και έκταση των εξουσιών που αυτός αναλαμβάνει μέσω της εντολής, ενώ
σημαντικό ρόλο έχουν και τα χαρακτηριστικά του μηχανισμού βάσει του
οποίου αυτός λαμβάνει και διατηρεί την εντολή του. Ακόμα και αν καταγραφούν
άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν το πλέγμα κινήτρων και αντικινήτρων
του εντολοδόχου, αυτοί τελικά μπορούν να αναχθούν, είτε έμμεσα είτε
και άμεσα, σε αυτούς τους δύο παράγοντες. 7 Επίσης, με δεδομένο ότι η παρέκκλιση
από την τήρηση των κανόνων μπορεί να είναι επικερδής για μεγάλο
αριθμό ιδιωτών, πρέπει να θεωρείται δεδομένη η διάθεση κάποιων ιδιωτών να
συμμετάσχουν σε συναλλαγές που εντάσσονται στο πλαίσιο της διαφθοράς ανά
πάσα στιγμή.
Συνεπώς, η έρευνα μας θα κινηθεί προς την ανάλυση των κινήτρων του
εντολοδόχου, τα οποία καθορίζοντας τη στάση του διαμορφώνουν τελικά και
τα κίνητρα του ιδιώτη, και έτσι ταυτίζεται με τον προβληματισμό που έχει ήδη
αναπτυχθεί γύρω από την αναζήτηση λύσης για τη διαμόρφωση του τρόπου με
τον οποίο οι εντολείς αναθέτουν εξουσίες στους εντολοδόχους και τον καθορισμό
των εξουσιών αυτών.
Δημοκρατία: η ισχύς της κυβέρνησης, τα δικαιώματα
μειοψηφίας και ο διαχωρισμός των εξουσιών
Στις σύγχρονες έμμεσες δημοκρατίες η συγκέντρωση της εντολής για την
άσκηση της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας σε ένα κοινό σώμα έχει
καταγραφεί ως φαινόμενο ιδιαίτερα επικίνδυνο. 8 Για τον λόγο αυτό και έχει
7 Torsten Persson, Guido Tabellini, Munich Lectures in Economics. The Economic
Effects of Constitutions, MIT Press, Cambridge MA, 2003, κεφ. 2.
8 Charles Louis de Secondat, Baron de Montesquieu. De l' esprit des lois, 1748. Alexis
de Tocqueville. De la Démocratie en Amérique, 1835. James Madison, Federalist Papers.