ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 233
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ, ΝΟΡΜΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΥ 233
με «μετριοπαθή», το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο για το «μετριοπαθές» κομμάτι
πίτας που θα λάβουν. Η ισορροπία αυτή θα διαταρασσόταν, σε συστημικό
επίπεδο, εάν αυξανόταν οι «άπληστοι», καθώς θα αντιμετώπιζαν ολοένα συχνότερα
ομοίους τους, με τα γνωστά αποτελέσματα (υπέρβαση του 100%, μη
διανομή). Παράλληλα, όπως επισημαίνει ο Skyrms, τυχόν περιπτώσεις μεταλλαγμένων
στρατηγικών «υπερ-άπληστων» θα έτειναν να εξαλειφθούν εξελικτικά,
καθώς οι δικές τους αξιώσεις θα ήταν τέτοιες που και όταν αντιμετώπιζαν
«μετριοπαθείς» το άθροισμα θα οδηγούσε σε υπέρβαση του 100% (π.χ.,
80%-40%), με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αλλά, όπως ξεκαθαρίσαμε ήδη, το πραγματικά ενδιαφέρον ζήτημα αφορά
στις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε κανόνες, νόρμες και συμπεριφορές. Σε περίπτωση
που επαναλαμβανόμενα παίγνια καταλήγουν σε αθροίσματα αξιώσεων
που υπερβαίνουν το 100% (οπότε κανείς δεν έχει λαμβάνειν), εξελίσσονται
νόρμες που αναδεικνύουν την αυτοσυγκράτηση ως αναγκαίο λειτουργικό στοιχείο.
Από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση που επαναλαμβανόμενα παίγνια
καταλήγουν σε αθροίσματα αξιώσεων μικρότερα του 100% (οπότε η πίτα μοιράζεται
και η κάθε πλευρά λαμβάνει αυτό που ζήτησε), ενώ μια ομάδα είναι
αυτή που με συνέπεια ζητά και παίρνει τα περισσότερα (π.χ., 60%-40%, 50%-
45% ή και 60%-20%, κ.λπ.), τότε εξελίσσονται νόρμες που αποτυπώνουν (και
νομιμοποιούν) αυτή την διαμορφούμενη κατάσταση ως υπόδειγμα διανομής.
Οι «μετριοπαθείς» (που ζητούν λιγότερα πιθανότατα επειδή φοβούνται ότι η
απέναντι πλευρά θα αποδεικνύεται πάντα άπληστη και επιθυμούν να αποφύγουν
τον κίνδυνο της υπέρβασης του 100% και της «μη μοιρασιάς») είτε αποδέχονται
μια «φυσική» ανισοκατανομή είτε (ανάλογα με το πολιτισμικό-ιστορικό
προφίλ της κάθε κοινωνίας) τείνουν να εκλεπτύνουν περαιτέρω τις ιδέες περί
αυτοσυγκράτησης. Οι «άπληστοι» αναπτύσσουν ιδέες περί δίκαιης διανομής
ανάλογα με την φυσική θέση και αξία του καθενός. Είναι ίσως πιθανό ότι ένας
πληθυσμός «μετριοπαθών» που εκτίθεται εξελικτικά σε διευρυμένα πεδία κοινωνικής
διάδρασης και εκπαιδευτικής-μαθησιακής εκλέπτυνσης θα τείνει να
αναγνωρίσει ότι η λύση του 50% προκύπτει, στην πραγματικότητα, ως η μόνη
λογική ενώ παράλληλα είναι και ηθικά περισσότερο υπερασπίσιμη. 33
Εάν οι νόρμες διαμορφώνονται εξελικτικά, οπότε αποτελούν αντικείμενο
μιας εξελικτικής μάκρο-κοινωνιοβιολογίας, παραμένει ζήτημα της νευροκοινωνιολογίας
η περαιτέρω διερεύνηση των μίκρο-παραμέτρων εκείνων που εξηγούν
τις επιλογές. Σε κάθε περίπτωση, είναι τεράστια η σημασία της αλληλεπίδρασης
ανάμεσα στις νόρμες και τις κοινωνικές σχέσεις. Ακόμη και ελαφρές
33 D. Ross, όπως αναφέρεται από τον D. C. Dennett, Freedom Evolves, Viking, New
York, 2003, σελ. 263-264.