ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 16
16 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
θρωτικό και γι’ αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με μακροοικονομικά εργαλεία,
αλλά με μέτρα πολιτικής στη διάρθρωση και τις κλαδικές επιδόσεις της
οικονομίας. 10 Μικρές ανοιχτές οικονομίες, όπως η ελληνική, εφόσον επιθυμούν
βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη πρέπει να δώσουν έμφαση στην αύξηση των εξαγωγών
τους, βελτιώνοντας παράλληλα το τεχνολογικό και ποιοτικό περιεχόμενό
τους. Χωρίς αναδιαρθρώσεις στον παραγωγικό ιστό και τη δημιουργία ανταγωνιστικών
επιχειρήσεων δεν φαίνεται πιθανό να μπορέσει η ελληνική οικονομία
να βελτιώσει τη διεθνή της θέση. Οι αλλαγές πρέπει να ξεκινήσουν από τις
επιδόσεις του δημόσιου τομέα, όχι μόνο σε θέματα νομοθεσίας, αλλά και βαθύτερα
στον τρόπο λειτουργίας του κράτους, στο πως δαπανώνται οι δημόσιοι πόροι
11 , στη λογική και λειτουργία του φορολογικού συστήματος, στον εκσυγχρονισμό
του εκπαιδευτικού συστήματος και στη λειτουργία της αγοράς εργασίας.
12
Από την πλευρά της ζήτησης, η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση που αντιμετωπίζει
η Ελλάδα σήμερα, όπως και πολλές ανεπτυγμένες κοινωνίες και οικονομίες,
είναι το ασφαλιστικό. Όπως εξηγούν στη μελέτη τους η Μαρία Αλμπάνη
και ο Γιάννης Στουρνάρας, η Ελλάδα ανήκει στις χώρες εκείνες όπου το συνταξιοδοτικό
πρόβλημα τίθεται με οξύτητα και προκαλεί ερωτηματικά για τις μακροπρόθεσμες
δημοσιονομικές εξελίξεις. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, το
ασφαλιστικό πρόβλημα είναι αποτέλεσμα του αυξημένου προσδόκιμου ζωής,
10 Η Ελλάδα είναι χώρα πλέον υψηλού κατά κεφαλήν ΑΕΠ και σχετικά υψηλού κόστους
εργασίας, εξακολουθεί να παράγει κυρίως προόντα που απαιτούν εργασία χαμηλής
εξειδίκευσης και απλή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, δίνοντας μια «άνιση μάχη»
απέναντι στις ανατρεπτικές εξελίξεις της τεχνολογικής επανάστασης και του απελευθερωμένου
οικονομικού συστήματος. Η εξειδίκευση σε προόντα που για την παραγωγή
τους απαιτείται εργασία χαμηλών δεξιοτήτων ίσως εξηγεί και το γεγονός ότι η ανεργία
των νέων στη χώρα μας είναι πολύ μεγάλη, συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά και
το ότι έχει απορροφηθεί με επιτυχία μεγάλος αριθμός ανειδίκευτων μεταναστών.
11 Μια ενδιαφέρουσα σχετικά πρόσφατη συλλογική μελέτη αποτελεί το Θ. Πελαγίδης
(επιμ.), Πόροι για την Ανάπτυξη και την Κοινωνική Συνοχή, εκδόσεις Παπαζήσης,
Αθήνα 2007. Τα ερωτήματα αφορούν το που βρίσκονται οι αναξιοποίητοι πόροι, πως
μπορούμε να τους κινητοποιήσουμε, προς τα πού πρέπει και να κατευθύνουμε τους διαθέσιμους
πόρους, εάν πρέπει να επενδύσουμε γενικά στους παραγωγικούς συντελεστές
ή στα συγκριτικά σχετικά μας πλεονεκτήματα, ή μήπως πρέπει να στοχεύσουμε σε
στρατηγικούς τομείς και «εθνικούς πρωταθλητές».
12 Βλέπε αναλυτικά στο Σ. Τραυλός, «Διαρθρωτικές Αλλαγές και Ενίσχυση της
Ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονομίας», σε Γ. Στουρνάρας (επιμ.), Ελλάδα: Η
Ένταξη στην ΟΝΕ και οι προκλήσεις του μέλλοντος, εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα,
2004, σελ. 137-158.