ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 42
42 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
ληνικές θέσεις. Στη σύγχρονη διάταξη των διεθνών σχέσεων για χώρες όπως η
Ελλάδα δεν αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία στη στρατιωτική ισχύ, αλλά στην
απόκτηση οικονομικής ισχύος και αξιοπιστίας. Πολύ συχνά τονίζεται ότι η
ιδιότητα-μέλους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ προσδίδει στην Ελλάδα ιδιαίτερες δυνατότητες
στις περιφερειακές εξελίξεις στα Βαλκάνια και την ευρύτερη Μεσόγειο.
50 Εντούτοις, ελάχιστα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την συμμετοχή
μας στο ΝΑΤΟ σαν μέσο προώθησης των πολιτικών μας στόχων. Αναμφισβήτητα
υπάρχουν και αντικειμενικές δυσχέρειες όπως η ανάγκη διατήρησης υψηλού
επιπέδου άμυνας έναντι της Τουρκίας, η οποία περιορίζει τις δυνατότητές
μας συμμετοχής –αν, βεβαίως, κάτι τέτοιο ήταν επιθυμητό– στις δυνάμεις του
ΝΑΤΟ π.χ. στο Αφγανιστάν, ή στην διάθεση οπλικών συστημάτων τα οποία
χρειάζονται εκεί οι συμμαχικές δυνάμεις. Από την άλλη πλευρά, παρά τις αδυναμίες
της, η Ελλάδα έχει γίνει αποδεκτή ως ισότιμος εταίρος από τον σκληρό
ηγετικό της πυρήνα, επίσημο ή ανεπίσημο, γεγονός που της προσδίδει ένα σημαντικό
πλεονέκτημα στις εξωτερικές της διαδράσεις. 51
Αποτελεί κοινή πεποίθηση, ότι η διεθνής θέση της Ελλάδος θα μπορούσε να
είναι καλύτερη από αυτήν που αποτυπώνεται σήμερα στις εξωτερικές της σχέσεις.
Αυτό όμως δεν είναι ένα θέμα που εξαρτάται αποκλειστικά από την επιτυχή
άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Για την ακρίβεια, η τελευταία, αποτελεί την
κορωνίδα μιας σειράς παραγόντων που αναφέρονται στη λειτουργία του κρά-
50 Η αυτοαπονομή επαίνων και στρατηγικής σημασίας στο ρόλο που διαδραματίζει η
Ελλάδα (π.χ. στη σταθεροποίηση και την ένταξη στην ΕΕ των Βαλκανίων), δεν έχουν την
παραμικρή σημασία, αν οι ΗΠΑ, ή οι ευρωπαίοι δεν μας προσδίδουν τον χαρακτηρισμό
αυτό και κυρίως, αν οι άλλες βαλκανικές και μεσογειακές χώρες δεν το αποδέχονται.
51 Υπήρξε βεβαίως μία περίοδος στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κατά την οποία
η Ελλάδα ήταν το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης. Το γεγονός ότι τα πρώτα χρόνια
μετά την ένταξή της, η Ελλάδα δεν είχε κατάφερε να εκμεταλλευτεί την ιδιότητά-μέλους
για να βελτιώσει τη θέση της σε σχέση με τα υπόλοιπα εννέα κράτη-μέλη, οφείλεται
σε μεγάλο βαθμό στο ότι από τη δεκαετία του 1980 κατέχει τη δεύτερη θέση μεταξύ
των ανεπτυγμένων χωρών με το υψηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ που καταναλώνεται σε
αμυντικές δαπάνες και εξοπλιστικά προγράμματα. Βλέπε μεταξύ άλλων σε J. P.
Agarwal, U. Hiemenz, R. Langham mer & P. Nunnenkamp, «EC Economic Integration
and its Impact on Foreign Direct Investment and Developing Countries», στο K. Ohno
& Y. Okamoto (επιμ.), Regional Integration and Foreign Direct Investment For Developing
Countries, Institute of Developing Economies, Tokyo, 1994, σελ. 346-358 και P. Hocke -
nos, «Arms Bizarre», In These Times, No 18, 1994, σελ. 22. Η εικόνα αυτή άλλαξε από τα
μέσα της δεκαετίας του 1990 με το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής για την
ένταξη στην Ευρωζώνη και από το 2001 με μια σημαντική μείωση και εξορθολογισμό
των αμυντικών δαπανών. Βλέπε Θ. Ντόκος (επιμ.), Ελληνική Πολιτική Εθνικής Ασφάλειας
στον 21 ο Αιώνα, ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα, 2007, σελ. 2.