ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 384
384 ΔΗΜHΤΡΙΟΣ ΝΕΖΕΡIΤΗΣ
άρνηση της Μεγ. Βρεταννίας να δεί την Ρωσσία, έστω και μέσω παρενθέτου
κράτους, να εξέρχεται στην Μεσόγειο. Η ανώδυνος κατάληξη του καταστρεπτικού
πολέμου του 1896 ωφείλετο και πάλι στην άρνηση των δυτικών να αποδεχθούν
επανεπέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Αν θέλει κανείς να θέσει ένα ορόσημο γιά να εντοπίσει την στιγμή κατά την
οποία η Ελλάδα παύει να είναι ένα ασήμαντο προβληματικό κράτος της νοτιοανατολικής
Μεσογείου και εμφανίζεται σαν μία σοβαρή μεσαία Δύναμις, αυτό
πρέπει να είναι οι Βαλκανικοί Πόλεμοι. Η εποχή αυτή είναι η κρίσιμη στιγμή
κατά την οποία η Ελλάδα αναπτύσσει το πολύπτυχο που απαιτείται γιά την
προώθηση της δικής της πολιτικής, σε αντιδιαστολή με την μοιρολατρική παρακολούθηση
των εξελίξεων: ικανή στρατιωτική ισχύς – έντονη διπλωματική παρουσία
και προώθηση συμμαχιών – πολιτικές προσωπικότητες με κύρος στο
εξωτερικό που μπορούν να προωθήσουν πειστικά τις θέσεις της Ελλάδος. Και
είναι γεγονός ότι η σημασία της παρουσίας και της δραστηριότητος του Ελευθερίου
Βενιζέλου δεν μπορούν να υπερτιμηθούν. Ο Βενιζέλος άσκησε γιά
πρώτη φορά ενεργό εξωτερική πολιτική και απέδωσε και μείζονα σημασία
στην οργάνωση, την στελέχωση και την καλή λειτουργία του Υπουργείου Εξωτερικών.
Είναι η εποχή που η Ελλάδα, γιά πρώτη φορά διαθέτει μία πολιτική προσωπικότητα
με μείζον κύρος στο εξωτερικό. Αυτή η προσωπικότης, ενισχυμένη
από μία καλά λειτουργούσα εξωτερική υπηρεσία, παρέσχε ανεκτίμητη ισχύ
στις ελληνικές θέσεις. Αν συνυπολογίσει κανείς και την πτυχή της δυναστικής
διπλωματίας –η αρχαιότης του Γεωργίου Α΄ μεταξύ των Ευρωπαίων Βασιλέων
και οι εξ αγχιστείας δεσμοί του Διαδόχου Κωνσταντίνου με τον Γερμανό Αυτοκράτορα,
που εξασφάλισαν στη Ελλάδα την Καβάλλα– βλέπουμε ότι η Ελλάδα
την εποχή εκείνη ήταν διπλωματικώς ισχυροτάτη, μία ισχύς που παρέμεινε όχι
μόνον αμείωτος αλλά και συνεχώς αυξανομένη μέχρι την εποχή της θνησιγενούς
Συνθήκης των Σεβρών.
Η Συνθήκη της Λωζάννης σημαίνει το τέλος των εθνικών προτεραιοτήτων
της Ελλάδος όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί από της καταβολής του ελληνικού
κράτους. Έκτοτε, οι στόχοι της ελληνικής διπλωματίας μεταβάλλονται και δείχνουν
να ομοιάζουν με εκείνους άλλων χωρών. Η προσέγγιση αυτή είναι όμως
εν πολλοίς φαινομενική. Η Ελλάδα, στο διάστημα μέχρι του δευτέρου Παγκοσμίου
Πολέμου, αντιμετωπίζει πρόβλημα ισορροπίας στις σχέσεις της με τις
επεκτατικές δυνάμεις, Ιταλία και Γερμανία, αφ΄ενός και με τους παραδοσιακούς,
παγίους συμμάχους της, Αγγλία και Γαλλία, αφ’ ετέρου, προσπαθώντας
να μην ενοχλήσει τους μέν, χωρίς όμως και να αποξενωθεί από τους δε. Η ελληνική
εξωτερική πολιτική καλείται επίσης να αντιμετωπίσει τις μεταπολεμικές
ελληνοτουρκικές σχέσεις, με πλήρη συνείδηση του γεγονότος –από ελληνικής
τουλάχιστον πλευράς– ότι ο φάκελλος «ελληνική επέκταση σε πατροπαράδοτα