ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 402
402 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
κνύεται και από το αυξημένο ενδιαφέρον που παρουσιάζεται για τη Μεσόγειο,
μετά την ανακοίνωση της πρωτοβουλίας του Προέδρου Σαρκοζί.
Η Ελλάδα και η Αίγυπτος που με εμφανή δυσφορία έβλεπαν τον αποκλεισμό
τους από τη Γαλλική πρωτοβουλία, έστω και εάν αυτή αφορούσε τη Δυτική
Μεσόγειο, ξεκίνησαν διαβουλεύσεις για την δημιουργία ενός αντίστοιχου
Forum για την Ανατολική Μεσόγειο με τη συμμετοχή σε αρχικό στάδιο και της
Ιταλίας. Μετά από δύο συναντήσεις, στη Ρώμη και στη Σαντορίνη, η προσπάθεια
εγκαταλείφθηκε, λόγω των προβληματικών σχέσεων Συρίας-Ισραήλ και
Τουρκίας-Κύπρου. Συνέχεια της προσπάθειας αυτής υπήρξε η πρωτοβουλία
της Αιγύπτου με τη διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1994 στην
Αλεξάνδρεια για τη δημιουργία του Μεσογειακού Forum. 4 Η χρησιμότητα του
Forum για την ανάπτυξη της συνεργασίας στον πολιτικό τομέα δεν μπορεί να
αμφισβητηθεί, όμως ο αποκλεισμός αριθμού Μεσογειακών χωρών από το
Forum αποτελεί σοβαρό μειονέκτημα.
Παρά τις δυσκολίες συντονισμού, από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90, τα
μέλη της νότιας πτέρυγας της ΕΕ άρχισαν να αναβαθμίζουν τα θέματα της Μεσογείου
στην εξωτερική τους πολιτική και να συντονίζονται εντός της ΕΕ, προσπαθώντας
να εξισορροπήσουν τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος της ΕΕ και
της διεθνούς κοινότητας προς την Ανατολική Ευρώπη. Μέσα από τις διαδοχικές
Ευρωπακές Προεδρίες, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία το 1994,
1995 και 1996 αντίστοιχα, έδειξαν τη σπουδαιότητα που αποδίδουν στην αντιμετώπιση
των προβλημάτων της περιοχής, ακόμη κι αν δεν υπήρχε συμφωνία για
τη στρατηγική και τα μέσα που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν. 5 Υπό το βάρος των
μεταψυχροπολεμικών προκλήσεων, η αστάθεια και ο κατακερματισμός της Μεσογείου
ενέτειναν την ανάγκη για μια πιο συνεκτική ευρωπακή προσέγγιση της
περιοχής, ικανή να ενισχύσει την προβλεψιμότητα μέσω ενός συστήματος περιφερειακών
αξιών και κανόνων στη βάση αμοιβαίως επωφελών διαδράσεων.
Τελικά, η θεσμοποίηση ενός πολυμερούς πλαισίου για την οργανωτική και κανονιστική
ρύθμιση των περιφερειακών σχέσεων ξεκίνησε με τη Διαδικασία της
Βαρκελώνης, το Νοέμβριο του 1995, η οποία αντικατέστησε τις προηγούμενες
μεσογειακές πολιτικές της ΕΕ και υπερκέρασε τις υπόλοιπες περιφερειακές
πρωτοβουλίες, θέτοντας τρεις κεντρικούς στόχους: την ενίσχυση του πολιτικού
διαλόγου και της περιφερειακής ασφάλειας, την απελευθέρωση των οικονομικών
συναλλαγών με αμοιβαία οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη και την επα-
4 Οι χώρες που μετέχουν είναι η Αλγερία, Αίγυπτος, Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία,
Μαρόκο, Πορτογαλία, Τουρκία, Τυνησία και Μάλτα.
5 A. Vasconcelos, «The Shaping of a Sub-regional Identity», στο Aliboni, οπ. π.,
1992, σελ. 23.