ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 455
Αντί Επιλόγου
Γιάννος Παπαντωνίου
Το τέλος του περασμένου αιώνα υπήρξε μια περίοδος πολιτικής κυριαρχίας
της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη. Στις περισσότερες χώρες της Ένωσης
κυβερνούσαν σοσιαλιστικά κόμματα. Παρά τις διαφορές ιδεολογικών καταβολών,
καθώς και αντικειμενικών συνθηκών, η πολιτική που εφάρμοσαν μπορεί
να περιγραφεί με τους ακόλουθους άξονες:
• Η συγκρατημένη απελευθέρωση της οικονομίας με διατήρηση σημαντικού
ρόλου του κράτους. Οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις της δεκαετίας
του ’90 πλαισίωσαν τις λειτουργίες της αγοράς με ισχυρά συστήματα
εποπτείας, καθώς και κοινωνικές ασφαλιστικές δικλείδες. Στόχος ήταν η
δημιουργία συνθηκών ισχυρής ανάπτυξης, η διασφάλιση των θέσεων εργασίας
και η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
• Η κατοχύρωση του κοινωνικού κράτους και η ενίσχυση της κοινωνικής
δικαιοσύνης. Ο διάλογος και η συναίνεση βρέθηκαν στο επίκεντρο της
χάραξης και υλοποίησης των οικονομικών πολιτικών. Βασικό μέλημα
των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων ήταν ο δίκαιος επιμερισμός του
κόστους και του οφέλους από την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών.
Η ενίσχυση της θέσης των εργαζομένων και η προώθηση της κοινωνικής
συνοχής είχαν κεντρική θέση στο συνολικό σχεδιασμό της πολιτικής.
• Η προώθηση των ατομικών ελευθεριών και η αναβάθμιση των δικαιωμάτων
του πολίτη, με την ισότητα των δύο φύλων, τα σύμφωνα ελεύθερης
συμβίωσης, τη διεύρυνση των συνδικαλιστικών ελευθεριών και την αναγνώριση
δικαιωμάτων που συνδέονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
Στο ξεκίνημα του νέου αιώνα τα περισσότερα σοσιαλιστικά κόμματα βρίσκονται
στην αντιπολίτευση. Παράλληλα, η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει
τη σοβαρότερη κρίση μετά το κραχ του 1929-31. Η επικράτηση άκρατου φιλελευθερισμού
και η ασύδοτη, χωρίς κανόνες και ελέγχους, λειτουργία των
αγορών οδήγησε το χρηματοπιστωτικό σύστημα στα πρόθυρα της κατάρρευσης
προκαλώντας συνθήκες ύφεσης. Στις προηγμένες χώρες οι ρυθμοί ανάπτυξης