ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef03:kef03 06/03/2009 13:59 Page 286
286 ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΟΥΤΑΛΑΚΗΣ
σμών διαβούλευσης και δημοψηφισμάτων. Αυτά αποτελούν συγκριτικά τις πιο
ασθενείς μορφές ιδιωτικής συμμετοχής στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων,
ιδιαίτερα όταν τα αποτελέσματά τους δεν είναι δεσμευτικά για τις τελικές
κυβερνητικές επιλογές. Κλασσικά παραδείγματα είναι ο εθνικός διάλογος
για την παιδεία στον οποίο η συμμετοχή κοινωνικών φορέων είναι ευρεία αλλά
δεν παράγει δεσμευτικά αποτελέσματα για τις κυβερνητικές επιλογές.
Η ισότιμη συμμετοχή κρατικών και μη κρατικών φορέων σε συμμετοχικά δίκτυα
πολιτικής με σκοπό τη λήψη ρυθμιστικών αποφάσεων προσδίδει σαφώς
μεγαλύτερο βαθμό ισχύος σε ιδιωτικούς φορείς. Οι φορείς διαχείρισης προστατευόμενων
περιοχών που εντάσσονται στο δίκτυο «Φύση 2000», όπου έχουν
λειτουργήσει, αποτελούν κλασσικό παράδειγμα συρρύθμισης. Οι δομές αυτές
διαμορφώνουν μέρος του κανονιστικού πλαισίου που διέπουν την προστασία
των περιοχών αυτών μέσω της εξειδίκευσης διαχειριστικών σχεδίων.
Σε περιπτώσεις όπου βασική επιδίωξη του κράτους είναι η ενδυνάμωση των
τεχνοκρατικών εισροών της διαδικασίας λήψης των αποφάσεων, ο βαθμός αυτονομίας
των ιδιωτικών φορέων αυξάνεται. Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων σε
ρυθμιστικές αρχές που διοικούνται από δομές στις οποίες συμμετέχουν ισότιμα
κρατικοί και μη κρατικοί φορείς είναι η ποιο παγιωμένη πρακτική ρύθμισης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Ευρωπακός Οργανισμός Τροφίμων ο
οποίος λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις για την διαχείριση του ρίσκου από γενετικά
μεταλλαγμένους οργανισμούς, αλλά και επικίνδυνες διατροφικές ουσίες.
Ο βαθμός αυτονομίας των ιδιωτικών φορέων διευρύνεται ακόμα περισσότερο
μέσω της μεταβίβασης ρυθμιστικών αρμοδιοτήτων σε ιδιωτικούς οργανισμούς,
χωρίς τη συμμετοχή δημόσιων φορέων στη διοίκησή τους. Κλασσικά παραδείγματα
αποτελούν η πιστοποίηση προδιαγραφών προόντων από ιδιωτικά
συστήματα σήμανσης και ελέγχου ή η αναγνώριση ευρεσιτεχνιών από τον αντίστοιχο
Ευρωπακό Οργανισμό Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent
Office). Το ίδιο ισχύει και για τις εθελούσιες συμφωνίες οι οποίες προβλέπουν
την αυτοδέσμευση των εταιρειών ενός κλάδου της οικονομίας για την επίτευξη
συγκεκριμένων αποτελεσμάτων που συνήθως αποτελούν αντικείμενο κρατικής
ρύθμισης. Τα συστήματα ανακύκλωσης απορριμμάτων σε πολλές χώρες της ΕΕ
οργανώνονται στη βάση ιδιωτικών πολυμετοχικών σχημάτων που δεσμεύονται
στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Το βασικό κίνητρο ανάληψης του επιχειρηματικού
αυτού ρίσκου από τον ιδιωτικό τομέα είναι η αποφυγή θεσμοθέτησης
από το κράτος δυσμενέστερων ρυθμίσεων σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν
οι στόχοι αυτοί. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις το κράτος αναλαμβάνει μέρους
του ρίσκου αυτού μέσω της συμβολικής αναγνώρισης με νόμο των αποτελεσμάτων
της αυτορρυθμιστικής λειτουργίας ιδιωτικών φορέων. Η κίνηση αυτή
συμβάλει στη μείωση των κινήτρων παραβατικής συμπεριφοράς των συμμετε-