ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef01:kef01 06/03/2009 13:58 Page 93
3
Ανατομία της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης
με αναφορά στην ελληνική Οικονομία
Θοδωρής Πελαγίδης
Η κρίση του ’29
Στο χρηματιστήριο υπήρχε πάρτι. Οι τιμές χτυπούσαν οροφή. Ακόμη και οι
εμπορικές τράπεζες δανειζόντουσαν με σκοπό να …αγοράσουν μετοχές.
Εκείνη την Πέμπτη όμως, 24 Οκτωβρίου του ’29, επικρατούσε πανικός πωλήσεων.
Οι μετοχές ξαφνικά και απροειδοποίητα είχαν πάρει την κατρακύλα. Το
βράδυ της ίδιας μέρας, θορυβημένοι οι τραπεζίτες, συσκεπτόντουσαν να
βρούνε λύση. Την επομένη, συμφωνήθηκε ν’ αγοραστούν μετοχές από τον ισχυρότερο
εξ αυτών, τον τραπεζίτη Morgan, σε τιμή που υπερέβαινε εκείνην της
αγοράς ώστε να ενισχύσουν τη ζήτηση. Όμως, το σύστημα ήθελε… «συστημική»
αντί για «ατομική» λύση. Η Δευτέρα και η Τρίτη ήταν «μαύρες». Η
πτώση συνεχίστηκε όπως ακριβώς έπεφταν αυτοί που έχαναν τα λεφτά τους
από τις κορυφές των ουρανοξυστών. Όμως, λίγοι θυμούνται ότι μέχρι το τέλος
του έτους η κατάσταση είχε μάλλον ομαλοποιηθεί και το χρηματιστήριο προσέγγιζε
ξανά τις 300 μονάδες, από τις 385 που ήταν στο πικ. Τον Δεκέμβριο του
1930, χρεοκοπεί ξαφνικά η «Τράπεζα της Αμερικής», μια ιδιωτική τράπεζα με
την ατυχία όμως να έχει «δημόσιο» όνομα. Οι μικροκαταθέτες πανικόβλητοι
έσπευσαν τότε να «σηκώσουν» τις καταθέσεις τους, η ρευστότητα περιορίστηκε
δραστικά και η φυγή από το δολάριο έγινε μαζική. Η επιδημία εξαπλώθηκε και
μια σειρά γεγονότων-ντόμινο οδήγησαν το χρηματιστήριο της Wall να χάσει
89% (!) της αξίας του, καταλήγοντας περίπου στα τέλη του ’32, γύρω στις 41 μονάδες…
Χρηματοοικονομική και πραγματική οικονομία χέρι-χέρι πήγαν στον
πάτο του βαρελιού. Η καταβαράθρωση των μετοχών και η ανεργία είχαν συντρίψει
τη δαπάνη των νοικοκυριών και οι επιχειρήσεις έκλειναν η μία μετά