ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 411
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ 411
πης. 22 Όμως για μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, με έντονη την απειλή της
Τουρκίας, το πρόβλημα της απεξάρτησης από τις ΗΠΑ παρέμεινε άλυτο παρά
τις προσπάθειες, τόσο του K. Καραμανλή στη δεκαετία το ’70 και του A. Παπανδρέου
στη δεκαετία του ’80. 23
Η ελληνική πολιτική στη περιοχή κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου
ήταν σταθερά φιλοαραβική –αν και παρουσιάζει κάποιες διαφοροποιήσεις,
ανάλογα με την εναλλαγή των κυβερνήσεων– και ψυχρή ως προς το Ισραήλ, ως
το 1990. 24 Μετά το 1974, τόσο οι κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή,
όσο και του Ανδρέα Παπανδρέου δεν υπερέβησαν τους διπολικούς περιορισμούς
στο περιφερειακό σύστημα, ούτε αμφισβήτησαν, παρά τη διαφορετική
ρητορική της κάθε μιας, τις βασικές επιλογές των ΗΠΑ στην περιοχή. 25 Παρέμειναν
επίσης σχετικά σταθερές ως προς τους στόχους τους, οι οποίοι, αν και
με διαφορετική ιεράρχηση, συνοπτικά ήταν:
• Η στήριξη από τις αραβικές χώρες στο Κυπριακό ζήτημα. 26
• Η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας στο αραβικό πετρέλαιο.
• Η ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων με τις αραβικές χώρες.
• Η αναζήτηση περιφερειακών συμμάχων, ώστε να αντισταθμιστούν οι
αμερικανικές πιέσεις σε εθνικά θέματα.
• Η προσπάθεια απομόνωσης της Τουρκίας από τις αραβικές χώρες. 27
22 Π. Τσακαλογιάννης, «Ελληνική Εξωτερική Πολιτική και Συστημική Αλλαγή», στο
Αρβανιτόπουλος & Κοππά (επιμ.), οπ.π., 2005, σελ. 445.
23 Δ. Καιρίδης, «Η Ελλάδα και η Ένταση στις Ευρω-Ατλαντικές Σχέσεις», στο Αρβανιτόπουλος
& Κοππά (επιμ.), οπ.π., 2005, σελ. 76.
24 Η Ελλάδα δεν είχε υπογράψει το 1948 στο πλαίσιο του ΟΗΕ για τη σύσταση του
κράτους του Ισραήλ. Βλέπε αναλυτικότερα στο A. Nachmani, Israel, Turkey and Greece:
Uneasy Relations in the Eastern Mediterranean, Frank Cass, London, 1987.
25 Βλέπε αναλυτικότερα στο Σ. Ρούσσος, «Η Ελληνική Πολιτική στη Μέση Ανατολή:
Μεταξύ “Επιχειρησιακής Νοοτροπίας”, “Εσωτερικής πολιτικής” και Νέων προκλήσεων»
στο Αρβανιτόπουλος & Κοππά, οπ.π., 2005, σελ. 79-98.
26 Στο Κυπριακό, η πιο σημαντική στιγμή κατά την οποία η Ελλάδα απεύθυνε έκκληση
για την υποστήριξη των αραβικών κρατών ήταν το Νοέμβριο του 1983 με την
ανακήρυξη του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους. «Βέβαια αποφασιστικό ρόλο στη μηαναγνώριση
από μουσουλμανικά κράτη έπαιξε η σθεναρή αντίσταση των ΗΠΑ σε αυτή
την κίνηση και γενικότερα στο status quo που είχε δημιουργήσει η τουρκική εισβολή».
M. L. Evriviades, «The US and the Search for a Negotiated Solution in Cyprus» in R. C.
Sharma and S. Epaminondas (eds.), Cyprus in Search of Peace and Justice, σελ. 104-5,
όπως αναφέρεται στο Ρούσος, οπ.π., 2005, σελ. 89.
27 Χ. Τσαρδανίδης, Η «Ανανεωμένη» Μεσογειακή Πολιτική της Ευρωπακής Κοινότητας
και η Ελλάδα, ΕΚΕΜ, εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 1992, σελ. 102.