ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef00:kef00 06/03/2009 13:58 Page 40
40 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
φερειακών σχέσεών της και διευθετήθηκε επιδέξια η κρίση στο Ιράκ, ενισχύοντας
σημαντικά τη διεθνή προβολή της χώρας. Σήμερα η ραγδαία εξελισσόμενη
διαδικασία της παγκοσμιοποίησης θέτει υπό το πρίσμα συνολικής επανεξέτασης
ολόκληρο το φάσμα της αναπτυξιακής πολιτικής, του στρατηγικού σχεδιασμού
και των διεθνών σχέσεων κάθε χώρας. Στο πλαίσιο των αλλαγών που
έχουν δρομολογηθεί σε διεθνές επίπεδο μετά το 1989, το τέταρτο μέρος του
ανά χείρας τόμου εξετάζει ζητήματα σχετικά με την εξωτερική πολιτική και τις
στρατηγικές επιλογές στο γεωπολιτικό της περιβάλλον, τη θέση και το ρόλο της
στην εξελισσόμενη ΕΕ και το μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα.
Είκοσι χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, τα επονομαζόμενα
«εθνικά θέματα» τείνουν να εκλείψουν με τη βαθμιαία διευθέτηση διαφόρων
διεθνών εκκρεμοτήτων, διμερών ή πολυμερών, επιτρέποντας έτσι στα κράτη να
ασκούν εξωτερική πολιτική όχι αυτοτελώς, αλλά ως ένα παρακλάδι της γενικής
εθνικής πολιτικής τους, κυρίως για να προωθήσουν οικονομικά συμφέροντα,
αξίες όπως η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να
ενισχύσουν την πολιτιστική τους παρουσία σε τρίτες χώρες ή για να πάρουν
θέση επί διαφόρων διεθνών προβλημάτων. Επειδή όμως η Ελλάδα, έχει αρκετά
τέτοια θέματα εν εξελίξει (Τουρκία-Κυπριακό και Βαλκάνια), η χρήση
της εξωτερικής πολιτικής για τους παραπάνω λόγους αποτελεί πολυτέλεια.
Προχωρώντας σε μια κριτική αξιολόγηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής
και του διαχρονικού χειρισμού των επονομαζόμενων «εθνικών θεμάτων» ο Δημήτρης
Νεζερίτης τονίζει ότι, η ενασχόληση με τα θέματα αυτά έχει περιορίσει
τις δυνατότητες της Ελλάδας να δραστηριοποιηθεί σε άλλα πεδία και θέματα
της διεθνούς πολιτικής ώστε να ενισχύσει το κύρος της διεθνώς. Τονίζει ότι η
επιτυχής εξωτερική πολιτική δεν ασκείται απλώς και μόνο με την προβολή επιχειρημάτων
περί της ορθότητος των θέσεων.
Η Ελλάδα έχει την ατυχία να βρίσκεται σε μια «δύσκολη» γεωγραφική περιοχή,
που χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ρευστότητα, ενώ αρκετοί γείτονές
της βρίσκονται σε φάση μετάβασης, όσον αφορά στο πολιτικό, οικονομικό
και κοινωνικό τους σύστημα. Συνορεύει δε με μια χώρα η οποία έχει θέσει μια
σειρά από διεκδικήσεις, και η οποία θεωρεί τη στρατιωτική ισχύ ως αποδεκτό
εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής με αποτέλεσμα να αποτελεί εδώ και
δεκαετίες το κυρίαρχο εθνικό θέμα, με σημαντικές επιπτώσεις στην αποδυνάμωση
του αισθήματος ασφαλείας που θα έπρεπε να υφίσταται στην Ελλάδα
λόγω της συμμετοχής στο ΝΑΤΟ. Το γεγονός ότι η πολιτική απέναντι στην
Τουρκία μετεβλήθη από σχεδόν όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις, έναντι της
σταθερής συμπεριφοράς της άλλης πλευράς, δυσκόλεψε ακόμη περισσότερο τη
διαπραγματευτική μας θέση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το 2004 - έτος κατά
το οποίο η Ελλάδα πέτυχε την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, μεταβάλλοντας
την ισορροπία δυνάμεων υπέρ των Ελληνοκυπρίων, συνοδεύτηκε από την