udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
Arkitektura në shekujt VII-XV
Arkitektura bizantine në Shqipëri u ngrit mbi bazën e një arkitekture ilire paraardhëse, e ndikuar
edhe nga faktorë të rinj dhe të ndryshëm të kohës.
Duke zënë pozitë të veçantë në trevat e Perandorisë Bizantine, në korridorin natyral mes Lindjes
dhe Perëndimit, territori i vendit tonë shërbeu në periudha të caktuara si transmetues apo rrezatues
i vlerave arkitektonike drejt Perëndimit dhe anasjelltas. Gjatë mesjetës së hershme dhe të mesme
kemi gjini të ndryshme arkitektonike, duke fi lluar nga banesat, ndërtimet mbrojtëse, ato të kultit, si
dhe ndërtimet inxhinierike.
Shumëllojshmëria e tipave, si dhe niveli i lartë ndërtues tregon se arkitektura mesjetare në vendin
tonë nuk qëndron prapa asaj të vendeve fqinje më të zhvilluara dhe fl et për kontakte të vazhdueshme
me këto vende, për ndikime reciproke dhe zgjidhje arkitektonike origjinale si në elemente të veçanta,
ashtu dhe në formulimin e tipave.
Një zhvillim të madh pati arkitektura gjatë periudhës së konsolidimit të principatave feudale shqiptare.
Një fenomen urbanistik me rëndësi, që merr zhvillim të plotë në këtë periudhë dhe që kishte të
bënte me zhvillimin e qyteteve, sidomos gjatë shek. XIII-XIV, është lindja e varosheve ose lagjeve
jashtë mureve rrethuese të qyteteve. Kjo dukuri shënoi lindjen dhe zhvillimin e qytetit të hapur.
Lloji ............................................
Funksioni ............................................
Qëllimi ............................................
8. Bëni skemën e komunikimit të tekstit të mësipërm. 7 pikë
Përcaktoni elementet e skemës së komunikimit.
Referenti
Dërguesi
kanali letra
mesazhi
kanali letra
Marrësi
kodi
Konteksti
9. Në tekstin e mëposhtëm përcaktoni elementet gjuhësore që e bëjnë 6 pikë
këtë tekst të jetë informues-paraqitës.
Gjurmët më të hershme të arteve të bukura në Shqipëri
Fillimet e artit fi gurativ në truallin e Shqipërisë janë të hershme. Gjurmët e para i përkasin periudhës
së neolitit. Nëpërmjet zbulimeve të shumta arkeologjike, në zona të ndryshme të vendit janë gjetur
qindra e mijëra qeramika, terakota, zbukurime në metal etj., që u përkisnin fi seve ilire, paraardhësve
të drejtpërdrejtë të shqiptarëve të sotëm.
Prodhimet më të hershme janë të thjeshta, për përdorim praktik, por në to shfaqen edhe vlera artistike
si në format zoomorfe të enëve, ashtu edhe në dekoracione, gdhendje dhe elemente të tjera. Nga
101