udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
- c. Kur rrëfen për humanizmin dhe kthesën që pësoi Evropa, përdoren fjalë nga fusha e
kulturës: humanizmi, jeta qytetare, kultura laike, ngjallje e letërsisë, formim kulturor, shkrimtarë,
shtypi, shtypshkronja, libri, lëvizje letrare, shkrime, shtypshkrime, dorëshkrime etj.
Struktura sintaksore:
a. fjali të thjeshta të zgjeruara:
Jemi në mesin e shek. XVI. Folja është në kohën e tashme, që quhet edhe e tashmja
historike. Autori për t’i afruar ngjarjet dhe për ta bërë rrëfi min sa më interesant, përdor
në vend të kohës së kryer, kohën e tashme.
b. Fjali të përbëra me marrëdhënie nënrenditëse, bashkërenditëse e të përziera:
Vendi ka gati 100 vjet/ që gjendet nën sundimin e osmanëve. Foljet janë në kohën e
tashme. (Fjali e përbërë me dy pjesë me marrëdhënie nënrenditëse përcaktore.)
Misionarët e vizitorët/ që dërgon Vatikani në këtë anë në shekujt XVII e XVIII,
përshkruajnë me ngjyra të gjalla më një anë të shkuarit tatëpjetë të fesë kristiane,
më anë tjetër padijen e klerit, po edhe të lënët e këtyre provincave pas dore nga ana e
kurjes romake, ndër të tjera edhe mungesën e librave të liturgjisë./ (Fjali e përbërë me
dy pjesë me marrëdhënie nënrenditëse përcaktore.)
Përforcimi. Shkrim i shpejtë
Në këtë fazë të mësimit mësuesi/ja u kërkon nxënësve të shkruajnë një kronikë
historike duke u mbështetur në informacionet që kanë gjetur ata vetë. U kërkohet
nxënësve të vënë theksin në elementet e përmbajtjes së kronikës historike.
Për të realizuar objektivin e të shkruarit të një kronike historike mësuesi/ja mund të
ndjekë disa rrugë:
a. t’u sugjerojë nxënësve 2-3 orë më parë të mbledhin informacion rreth një teme të caktuar,
b. t’u ofrojë vetë të dhëna që t’iu shërbejnë për të shkruar kronikën;
c. mund të përdoret edhe vetë kronika e dhënë në libër, mbi bazën e së cilës
nxënësit të marrin të dhënat dhe të rishkruajnë një kronikë origjinale;
d. t’u sugjerojë të lexojnë vepra që përmbajnë informacion me karakter historik, mbi
bazën e të cilave nxënësit të ndërtojnë kronikë historike.
Shënim. Për realizimin e kësaj detyre mësuesi duhet të llogaritë kohën që nxënësit
ta përfundojnë detyrën në klasë, dhe më pas u jepet si detyrë ta redaktojnë, plotësojnë
dhe ta përfundojnë në shtëpi.
Model kronike historike
Duke u mbështetur në veprën Kujtimet e M. Frashërit, mbledhur nga nipi i tij (material
i sugjeruar) nxënësit mund të marrin të dhënat që t’i përdorin për shkrimin e kronikës.
90
Në vitin 1930, meqenëse kabineti Koço Kota kishte dhënë dorëheqjen, Zoti Pandeli
Evangjeli u ngarkua të formonte kabinetin dhe Naltmadhnia e Tij Mbreti më propozoi
dikasterin eMinistrisë së Ekonomisë Kombëatre, të cilën e pranova. Me të hyrë në këtë
dikaster dëshirova që sistemin e punimit bujqësor ta zbatonin në të gjitha katundet e
një qarku, i cili ishte qarku i Kavajës, sepse ky qark ka një fushë pjellore dhe kodrina
të buta, ndodhej afër detit dhe mbi rrugën kryesore kombëtare që përshkon mesin e
Shqipërisë. U zgjodhën agronomët më të mirë, shumë a pak të specializuar në degët e
ndryshme të bujqësisë, në Kavajë u formua një zyrë teknike, me depo veglash, me uzinë
meremetimi të këtyre veglave, me farëra të seleksionuara, me kafshë të mëdha racash,
dhe çdo agronomi iu caktua një zonë e përbërë prej 4-5 katundesh, ku agronomi, pasi
të studionte e të hetonte gjendjen bujqësore, blegtorale dhe klimatike të zonës, do të
shtrëngonte popullsinë e katundeve për të zbatuar punimin intensiv, duke iu dhanë
bujqve çka u mungonte, si vegël, farë, fi danë e të tjera.
Meqenëse katundarët bujq kudo dhe kurdoherë janë konservatorë, një sistem i ri i
detyrueshëm punimi u dukej i rëndë dhe, sipas mendësisë së tyre, nuk e përfytyronin