udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
është përkeqësuar. Para nja 150 vjetësh në atmosferën e tokës ka ekzistuar një ekuilibër kimik tepër
i rëndësishëm, ndërsa sot çdo gjë ka ndryshuar në përbërjen dhe përqindjen e elementeve kimike në
atmosferë. Shkenca, jo vetëm sot, por edhe më parë është marrë me llogaritjet e ndryshme të sasive
dhe të efekteve që sjellin këta përbërës në proceset e ngrohjes globale, te ndryshimet klimatike e
të temperaturave, reshjeve, thatësirës, te ndryshimet në nivelet e ujërave që sjellin pasoja negative
dhe të pallogaritshme në tokën tonë. Gazrat e efektit serrë në atë kohë kanë qenë pjesë e dobishme
dhe e domosdoshme e jetës në tokë dhe kjo lidhej me ekuilibrin kimik në atmosferë, me përmbajtjen
e një sasie të tillë optimale të dyoksidit të karbonit dhe të metanit, që siguronte një temperaturë
mesatare +15º C dhe18-19 º C, një temperaturë e përshtatshme për të jetuar. Gazrat e efektit serrë
u bënë problem i madh serioz kohët e fundit, kur sasia e tyre kaloi në përmasa alarmante. Përveç
gazit karbonik dhe metanit që hynë në grupin e gazrave natyrore, janë edhe disa gazra të tjera të
fuqishme, si komponimet e halogjenuara të karbonit, që nuk ndodhen në natyrë, por janë prodhohen
për ftohje etj. Të tillë janë hidrofl uorkarboni (HFCx), perfl uorkarboni (PFCx), klorfl uorkarboni (CFCx)
dhe që konsiderohen gazra me efekte të fuqishme në prishjen e shtresës së ozonit, e cila mbron
jetën në tokë nga një depërtim i fuqishëm i rrezatimit ultraviolet (UV). Për klorfl uorkarbonin janë bërë
shumë studime. Ky komponim u përdor gjerësisht në sistemet e ftohjes, në kondicionimin e ajrit,
në shkumat dhe solventet. Ky gaz i efektit serrë rri edhe në stratosferë, ku nën rrezatimin e diellit
shpërbëhet në klorinë, atomet e së cilës veprojnë me ozonin duke ia shkatërruar molekulat.
Marrë nga interneti
Tekst me opinione subjektive
Këshillat e urta të baroneshës britanike
Baronesha Helene Hayman, kryetare e Dhomës së Lordëve apo e Dhomës së Lartë të Parlamentit
britanik, iu drejtua ligjvënësve shqiptarë me një fjalim të urtë, tipik për një përfaqësuese të lartë
të aristokracisë politike të vendit të saj; tipik për një kryetare të “dhomës së konvergjencës”,
sikurse njihet botërisht Dhoma e Lordëve. Me elegancë, pa fyer aspak inteligjencën e dyshimtë
të mikpritësve të saj, pa pretenduar për të dhënë porosi, por thjesht duke iu referuar përvojës
britanike, baronesha Hayman foli shumë qartë për çka shqiptarët s’dinë ta bëjnë mirë ose, më
saktë, nuk duan. Mësimi i parë i baroneshës Hayman ishte përcaktimi i opozitës britanike si “opozitë
e Madhërisë së Saj”. “Ne në Britani nuk fl asim për opozitë të shumicës që qeveris, por për opozitë
të Mbretëreshës. Sigurisht, jo për një opozitë që do të kuptohej si kundërshtare e Madhërisë së Saj,
por për një pasuri britanike të Madhërisë së Saj. Sepse, në konceptin britanik, si shumica, edhe
pakica, pavarësisht se çfarë mospajtimesh mund të kenë midis tyre, gjë kjo krejt e natyrshme në
shoqëritë parlamentare, janë pasuri dhe vlera të pacenueshme të shtetit britanik, janë me të njëjtin
status përgjegjësie dhe mbrojtjeje para kurorës. Me të drejtë mund të thuhet se në Britani kjo mund
të ndodhë, sepse Britania është një shtet me kurorë të trashëgueshme, ka një shenjë ku bashkohen
të gjithë, por si mund të ndodhë kjo në Shqipëri? Domethënë pasuri të kujt mund të jenë shumica
dhe opozita njëherësh, pavarësisht se kundërshtare mes tyre?
Struktura mësimore: PNP
Fazat e strukturës Strategjitë mësimore Veprimtaritë e nxënësve Organizimi i nxënësve
Parashikimi
Mendo/ Krijo dyshe /Diskuto.
Organizuesi grafi k
Diskutim i ideve
Punë me klasën
Ndërtimi i njohurive Lexim me kodim teksti Të mësuarit ndërveprues Punë në dyshe
Përforcimi Rishikim në dyshe Ndërtim i shprehive studimore Punë në dyshe
156