udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
a. Objektivizmi është trajtimi i shpirtit njerëzor me paanshmërinë e shkencave fi zike.
E vërteta – thelbi i veprës letrare.
- Impersonalizmi është kthimi në objektivitet me anë të papërcaktueshmërisë
vetjake.
- Natyralizmi është ngjashmëria e veprës së artit me realitetin.
b. Estetika floberiane. E bukura – E vërteta. Përmes së bukurës e vërteta del më
në pah, ashtu si nëpërmjet së vërtetës e bukura shfaqet më e plotë. Morali më i vyer i
një vepre letrare shfaqet në të bukurën dhe në të vërtetën.
c. Bovarizmi, rast i veçuar apo dukuri e përjetshme njerëzore?
- Bovarizmi është prirja për të ëndërruar e për t’u zhgënjyer pafundësisht ose
ndryshe, humnera mes ëndrrës dhe realitetit. Ema nga personazh shndërrohet në një
Un-njerëzor të të gjitha kohërave.
- Jeta dhe letërsia në përballjen me Ema Bovarinë janë. Universaliteti i saj spikat
në ballafaqimin që poetikja brenda njerëzores ndeshet pareshtur me zbrazëtinë dhe
mungesën e pakapërcyeshme të prozaikes. Simotrat e Ema Bovarisë janë: Ana
Karenina e Tolstoit dhe Zhana e Mopasanit (“Një jetë”).
Ndërtimi i njohurive. Studim teksti (koment), skeda e tekstit tregimtar
(Lexohet fragmenti “Ëndërrimet e Emës” nga nxënës të ndryshëm – lexim stafetë).
- Bëhet skeda e analizës dhe e komentit letrar sipas modelit të temës të kaluar.
Ndërtohet analiza në këtë shkallare:
- Gjendja shoqërore dhe martesore e personazhit.
- Rrugëtimi psikologjik i Emës. Nga prirjet e romantikëve që e kundrojnë jetën si
përrallë, drejt shpërfaqjes së dyluftimit mes aristokratizmit virtual të Emës dhe realitetit
si gruaja e një mjeku fshati.
- Fragmenti është i ndërtuar me nëntë paragrafë, të cilët përcjellin ide që e bëjnë
artistikisht më të plotë tablonë. Rrëfi mi karakterizohet nga një kontrast që një herë trazon
mendimin e lexuesit, duke ia zgjuar meditimin, dhe një herë tjetër zbulon ironinë e fshehur
të Floberit. Detajet e zgjedhura përfshijnë në kurbën e tyre bukurinë e natyrës, fuqinë e
ëndrrës, pritjet e mëdha, mediokritetin, zbrazëtinë, mungesën e poezisë, rrafshësinë e
monotonisë etj. Horizontaliteti fl oberian përgatit vertikalitetin që do të vijë.
- Përballja e ëndrrës që Ema ka për jetën, nën ndikimin e romaneve romantike
me vrazhdësinë e realitetit ku jeton pas martesës, shkakton kundërvënie shpirtërore,
emocionale, psikologjike mes dy personazheve. Ka diçka donkishoteske në figurën e
Emës, që buron nga mënyra e arsyetimit kontradiktor se ku shfaqen kufi jtë mes letërsisë
romantike dhe realitetit jetësor.
- Ç’mendim ka për Emën cilido që e lexon fragmentin? E gjykon për ta dënuar apo kërkon
ta kuptojë atë? Guxon të jesh i sinqertë me vetveten sa të thuash: “Ema jam unë...”?
Përforcimi. Nxjerrja e përfundimeve
Në përfundim nxënësit vëzhgojnë pikturat dhe japin mbresat e tyre për fragmentin.
Detajet që sjellin ata dhe si e pasurojnë më tej përfytyrimin për Emën.
Detyrë shtëpie. Shkruani një ese argumentuese me temë: Ema, një histori e largët apo një
histori që vazhdon?
203