05.09.2017 Views

udhezues letersia 11

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia <strong>11</strong>”<br />

Palimpseskompozita,<br />

vjen<br />

nga greqishtja<br />

palim - përsëri - e<br />

psestos - “i fshirë,<br />

i gërvishtur”.<br />

Kështu quheshin<br />

pergamenat<br />

me shtresa<br />

dorëshkrimi<br />

njëri mbi tjetrin.<br />

Pergamena,<br />

lëkura, në lashtësi<br />

ishte lëndë e<br />

kushtueshme<br />

dhe murgjit e<br />

kuvendeve të<br />

varfra fshinin<br />

shkrimet e vjetra<br />

që nuk u hynin më<br />

në punë, me larje<br />

të thata bimësh<br />

dhe shkruanin mbi<br />

të.<br />

Grupi II: Fabula e romanit<br />

Koment<br />

Fabula e romanin ka një sens tronditës historik dhe i jep gjithashtu mundësi lexuesit<br />

të depërtojë në hapësirën e pafundme të mendimit fi lozofi k, që nga zanafi lla e një<br />

misioni ushtarak që duhet të mbledhë të vrarët gjatë Luftës së Dytë Botërore, kthehet<br />

në një kumt mitik mbi fatin që e pret pushtuesin e çdo lirie. Konkretja dhe abstraktja si<br />

rrallëherë bashkëveprojnë për të përftuar nivele interpretimi të natyrës palimpsestike,<br />

gjë që i jep veprës një frymëmarrje mirëfi lli sa homerike, aq edhe shekspiriane.<br />

Grupi III: Raporti jetë-vdekje<br />

Koment<br />

Raporti më thelbësor në roman mbetet ai mes Jetës dhe Vdekjes. Fuqia e pazakontë<br />

e fjalës së Kadaresë që sondon thellësi të papërfytyrueshme dhe arrin lartësi mahnitëse,<br />

sjell më tepër se thjesht atmosferën apo dekorin e baladave shqiptare, thelbin e<br />

Jetëvdekjes si universalitet, që vjen nga përjetësia dhe shkon në përjetësi. Dramaciteti<br />

i fshehur brenda “qetësisë” së fjalës e bën më të qartë karakterin meditativ dhe zgjon<br />

pareshtur imazhe, mendime, interpretime, asociacione fi lozofi ko-historike, duke bërë që<br />

rrathët koncentrikë të kontekstit të projektojnë simbolika njerëzore të pafundme. Beteja<br />

mes së shkuarës dhe të sotmes nuk ka mbetur një muzeologji letrare e mbyllur në një<br />

panair artistik fjale. Tragjizmi i kësaj beteje përcillet në mënyrë unikale si një interpretim,<br />

ku çdo kohë dhe çdo individ gjen kodin për ta mistifi kuar historinë, sa më tepër e njeh<br />

atë. Jetëvdekja mitike merr gjithmonë e më shumë karakter labirintik, gjë që e bën<br />

romanin të shpërfaqë natyrën e tij kozmike.<br />

Përforcimi. Nxjerrja e përfundimeve<br />

Mësuesi/ja hap diskutimet në klasë duke parashtruar temat:<br />

- Natyra mitike e romanit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”.<br />

-Historia si mit apo miti si histori?<br />

Hapësira e Fjalës<br />

“Xhojsi ka luajtur me fjalët, Borgesi me mendimet”. Umberto Eko.<br />

Po Kadareja me çfarë luan për ta përcjellë mesazhin e tij?<br />

Detyrë shtëpie. Shkruani një ese fi lozofi ke me titull: “Kadareja si interpret fi lozofi k i historisë.”<br />

219

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!