udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
Teksti përshkrues
Tema
1. Tema:
Skema dhe
tipologjitë
Objektiva: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:
• të identifi kojë tekstin përshkrues dhe llojin e tij;
• të shpjegojë konceptin “tekst përshkrues” dhe mënyrën e realizimit të tij;
• të ndërtojë skemën e tekstit përshkrues në situata të ndryshme komunikuese;
• të dallojë funksionin rrëfyes, informues dhe bindës të teksteve.
Materialet dhe mjetet mësimore: Teksti “Gjuha shqipe dhe letërsia 11”, lloje të
ndryshme tekstesh përshkruese, shkumësa me ngjyra, tabela.
Materiale shtesë
Përshkrimi si pjesë integrale e një teksti
Si duhet lexuar Faik Konica
... Nocioni ‘intertekstualitet” është relativisht i ri. Atë e përdori e para studiuesja frënge me
origjinë bullgare, Julia Kristeva, në fund të viteve ‘60. Postulati i parë teorik i postmodernizmit
është: S‘ka tekst pa intertekst. Intertekstualiteti paraqet komunikimin aktiv të së paku dy teksteve,
letrare e joletrare, kurse në plan më të gjerë ai paraqet komunikimin e një vepre letrare jo vetëm me
një tekst tjetër, por edhe me një kontekst tjetër - me konvenca, kode, mite, norma, rite etj. Ndërkaq,
te ne studimet letrare që përdorin metodën intertekstuale dhe instrumentet e saj janë pothuajse
në fi llimet e veta. Afërsisht në këtë kohë botohet në Prishtinë edhe libri “Kujtesa e tekstit” i Kujtim
Shalës, në prologun e të cilit shkruhet: Identifi kimi i tekstit/teksteve në tekst, si kujtesë; si dhe
leximi i tekstit nëpërmjet tjetrit konstituojnë “interpretimin e tekstit”. Disa vite më pas, studiuesja
Floresha Dado e përdor me sukses këtë metodë në disa interpretime letrare. I bindur se teksti i
Faik Konicës, i vetmi i kryer përfundimisht, duhet identifi kuar si kujtesë, do të synojë vlerësimin që
ka në themel përjetimin e kësaj proze antologjike, si intertekst të sistemit letrar, drejt të cilit synon
të shkojë vepra e këtij autori të madh.
Një ambasadë e Zulluve në Paris
Shkrimi “Një ambasadë e Zulluve në Paris”, i Faik Konicës, është botuar në vitin 1922. Nuk dimë
të jetë plotësuar së paku me ndonjë tekst tjetër të dytë, kur kryetitulli (Katër përralla nga Zullulandi)
paralajmëron për më tepër, konkretisht për katër tekste të zhanrit të përrallës, siç i quan vetë
krijuesi, kur tek teksti i përfunduar nuk ka asnjë tipar të këtij zhanri. Titulli i lidhur ngushtë me temën,
në funksionin klasik, jep të sintetizuar tekstin. Themelin e thurjes së subjektit të përrallës e përbën
prishja e harmonisë së raporteve dhe e rendit ekzistues. Përralla ngjan me botën, ku mrekullitë
janë të natyrshme, ndërsa magjitë rregull. Personazhet e përrallës janë figura të patrupëzuara që
veprojnë jashtë hapësirës dhe kohës. Zbërthimi hapësinor, kohor e psikologjik për përrallën është
i huaj… (elemente përshkruese).
Marrë nga Prof. as. dr. Rahim Ombashi http://botimetshqiptare.soup.io/since/40655009
(Këto fragmente janë zgjedhur për të argumentuar faktin që tek teksti informues-paraqitës
përshkrimi gjendet i integruar brenda tekstit, si pjesë e qëllimit të tij.)
110