udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
Mendimet e tij
subjektive
Interpretimet dhe
vlerësimet
Elementet
përshkruese dhe
argumentuese
Synimin që i ka vënë
vetes
Gjuha që përdor
Ka të bëjë me konceptin që ka ai për letërsinë dhe autorët, të cilët, sipas tij, kanë
sjellë një kontribut të jashtëzakonshëm në letërsinë shqipe.
Fishta –shumë më shumë se poet, prijetar
Vargu i Çajupit ka një ritëm të butë magjiplotë, përkthimet e tij janë një dëshmi
impresive... Atë V. Prenushi ka një libër poezish të një magjepsjeje magjiplotë... -
…Sikur shkruan për bariun, duke i rënë fyellit pas stuhisë, sikur kridhet në mendime
mbi kalueshmërinë e jetës dhe afrimin e vdekjes, vargu i tij ka gjithmonë një ritëm
magjipushtues.
-… Noli, i cili ka botuar përkthimet shqip të disa dramave të Shekspirit, një shqipërim
të mrekullueshëm të Edgar Alen Posë, pa humbur ritmin dhe origjinalitetin….
Në shek. XX kemi disa vepra të dalluara që mund të cilësohen si letërsi e vërtetë,
nëse me letërsi kuptojmë një zgjedhje artistike të fjalëve për të shprehur mendime
dhe ndjenja...
Përshkrimet: Në jug Anton Zako, në një libër të quajtur “Baba Tomori”, ka
përmbledhur një varg të vjershave të tij lirike. Sikur kur shkruan për bariun duke
i rënë fyellit pas stuhisë, sikur kridhet në mendime…. Mes veprave të tjera ka
botuar një përkthim të vargjeve të fabulave të La Fontenit të mrekullueshëm…
Me vdekjen e tij në 1930 ai la disa dorëshkrime, në mesin e të cilave mbase edhe
një dramë. Ai më kishte dërguar dorëshkrimin e kësaj drame disa vjet para Luftës
Botërore… Në Egjipt gjithashtu jeton një shqiptar… Nga brezi më i ri…
të bëjë një panoramë të zhvillimit të letërsisë shqiptare në shek. XX, duke e
përcaktuar brenda konceptit që ai ka për atë që quhet letërsi.
Gjuha letrare, rendit konceptet, të cilat i parashtron në fjali të gjata me pjesë të
nënrenditura dhe të bashkërenditura, përdorimi i shpeshtë i konektorëve. Vihet re
edhe përdorimi i fjalive të ndërkallura etj ., përdorimi shpeshtë i presjes…. Duke
iu përmbajtur rregullave të esesë, siç është renditja në paragrafë etj… Renditja
logjike e mendimeve etj…
176
Diskutim i lirë për këto elemente.
Mësuesi/ja përmbledh në skemë veçoritë e esesë dhe të strukturës së saj
Ndërtimi i njohurive: Harta e konceptit/Analiza e tipareve semantike
Mësuesi/ja e përqendron vëmendjen e nxënësve në pyetjet të tilla si:
-Çfarë quan Konica letërsi të vërtetë?
(Zgjedhje artistike të fjalëve për të shprehur mendime dhe ndjenja).
-Cilët janë shkrimtarët që përmend Konica?
(Fishta, Andon Zako, Konica, Filip Shiroka, Ernest Koliqi, Vinçenc Prenushi,
Spiro Dine, Fan Noli).
-Çfarë karakteristikash kryesore dallon Konica te secili shkrimtar?
(Te Fishta evidenton që ka shkruar në të gjitha llojet letrare duke pasur sukses,
që njihet në lëvrimin e një epi pastoral, vlerëson muzikalitetin dhe tingullin e poezisë
së tij. Tek Andon Zako vlerëson krijimtarinë e tij lirike, ritmin e poezisë, përkthimet e
mrekullueshme të fabulave të La Fontenit, gjuhën e përdorur prej tij. Te Fillip Shiroka
vlerëson lëvrimin e sonetit. Te Koliqi vlerëson origjinalitetin dhe ritmin e poezive të
tij. Te Noli vlerëson në tërësi figurën dhe kontributin e kësaj fi gure komplekse, duke
theksuar sidomos shqipërimet e sjella prej tij në shqip me mjeshtëri dhe sidomos veprën
shkencore “Historia e Skënderbeut”…).
-A e përmend ai qëllimisht origjinën e shkrimtarëve?
(Po, sepse ka të bëjë me gjithëpërfshirjen dhe shtrirjen e asaj që ai e quan letërsia
e shek. XX).
- Ç’tregon mbyllja e esesë? (Konica është i vetëdijshëm për vlerën e krijimtarisë
së tij, duke qenë se e ka të qartë konceptin e një letërsie të vërtetë, e cila transmeton