05.09.2017 Views

udhezues letersia 11

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia <strong>11</strong>”<br />

marrë vesh këtë histori nga i ati i tij, Dropides, që<br />

kishte qenë shok i ligjvënësit athinas Solon (640-559<br />

p.e.s.). Që prej kohës së Aristotelit (384 - 322 p.e.s.),<br />

mendimet nëse tregimi mbi Atlantisin të çon vërtet te<br />

ndodhi që kanë gjetur vend apo jo, janë ndarë thellë<br />

nga njëri-tjetri. Aristoteli e mbante tregimin e Platonit<br />

për një trillim, si mënyrë për të sqaruar përfytyrimin e<br />

këtij mbi shtetin e përkryer. Por pjesa më e madhe e<br />

shkrimtarëve të lashtësisë nuk janë të këtij mendimi.<br />

Të paktën burimin egjiptian duket ta ketë konfirmuar<br />

fi lozofi Proklos (4 e.s.). Ai mëtonte se filozofi Krantor<br />

nga Soloi kishte pasur mundësinë që 100 vjet pas<br />

vdekjes së Platonit të shihte me sytë e tij në Sais të<br />

njëjtin reportazh, që dikur ia kishin vënë në dispozicion<br />

edhe Solonit. Vetë Platoni e ka theksuar disa herë që<br />

përshkrimi i tij mbi Atlantisin është i vërtetë.<br />

Ndonëse ky rrëfi m ishte tepër magjepsës, interesimi<br />

i bashkëkohësve të Platonit për këtë perandori<br />

ogurzezë mbetet i paktë. Njohuria mbi Atlantisin<br />

humbi dalëngadalë në harresë. Vetëm zbulimi i Botës<br />

së Re zgjoi kujtimin mbi qytetërimin e shuar. Prania<br />

e indianëve e vuri kishën e periudhës së Rilindjes<br />

përballë një vështirësie në shpjegim: Nga kishin dalë<br />

banorët e Amerikës? Ata nuk përmenden në Bibël.<br />

Njerëzit e letrave bëjnë gara me njëri-tjetrin duke dalë<br />

me teori gjithnjë e më të pashoqe. Ata i pandehin<br />

indianët të jenë njëri prej dhjetë fi seve të humbura<br />

të Izraelit. Ata spekulojnë mbi lundrime trojanësh<br />

apo fenikasish. Megjithatë, shumë vetë besojnë që<br />

indianët e Amerikës janë pasardhës të popullit të<br />

zhdukur të atlantëve...<br />

Leonardo da Vinçi shpiku veturën e parë<br />

Leonardo da Vinçi njihet me respekt rreth e qark<br />

botës si mjeshtri i Rilindjes për pikturën dhe shpikjet<br />

inxhinierike, megjithatë pak e patën menduar atë si<br />

shpikësi i veturës së tanishme.<br />

Por në fi llim të këtij muaji,<br />

Muzeumi i Historisë dhe<br />

Shkencës në Firence,<br />

zemra e Rilindjes Italiane,<br />

shfaqi të parën ngrehinë<br />

vetëlëvizëse të ndërtuar,<br />

duke u mbështetur mbi<br />

një seri skicash të gjetura<br />

ndërmjet shënimeve<br />

origjinale të Leonardo da<br />

Vinçit.<br />

Ngrehina me pamje primitive përdor sustat në<br />

vend të lëndës djegëse dhe ndoshta ishte synuar<br />

të nxiste përshtypje të posaçme gjatë ceremonive<br />

të mirësjelljes. Megjithatë njohësit në këtë fushë<br />

thonë se kjo ngrehinë është akoma e para veturë<br />

vetështytëse e ndërtuar në botë. Shënimet e<br />

Leonardo da Vinçit përfshijnë gjithashtu edhe<br />

makina fl uturuese të ngjashme me helikopterët<br />

e sotëm, nëndetëse,<br />

tanke ushtarake dhe<br />

dyrrotakë.<br />

Për të gjitha këto vende është<br />

pandehur se aty ndodhej Atlantisi.<br />

Po kështu, publikuesi me origjinë shqiptare, Xhejms<br />

Pandeliu, i cili ka studiuar historinë e popullit ilir,<br />

tregon përgjatë një letërkëmbimi, se si ai sheh te fjalët<br />

Atlas dhe Atlantis fjalën shqipe atë (baba).<br />

Përgatiti: Alvin Ekmekçiu<br />

Burimi: Discovery, ZDF, Welt der Wunder, Atlantia.de<br />

I lindur në Firence më<br />

1452, Leonardo da Vinçi gjykohet si Njeriu kryesor i<br />

Rilindjes, duke qenë me dhunti në pikturë, skulpturë,<br />

inxhinieri dhe muzikë. Këqyrja e shënimeve të<br />

Leonardo da Vinçit u bë vetëm tani, edhe pse kanë<br />

kaluar 500 vjet nga koha kur ato u bënë. Modelet<br />

e ndërtuara dhe të vendshikuara në Muzeun e<br />

Firences mund të shikohen edhe<br />

në faqen e internetit: Leonardo’s<br />

Automobile. (burimi)<br />

Përgatiti Saimir Lolja<br />

Nën-prof. Dr. PEng.<br />

16

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!