udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
të krishterimit e të myslimanizmit.
Ndër mitet më të lashta të ruajtura aty-këtu deri në fi llim të shek. XX ishte sigurisht kulti i diellit,
i cili ka lidhje me kultin e zjarrit e të vatrës (sepse vetë dielli është burim drite e ngrohtësie), si
edhe me kultet bujqësore e blegtorale (sepse jeta e çdo gjallese në tokë varet nga dielli). Ruhej
gjithashtu nderimi për disa maja malesh, që adhuroheshin si “maja të diellit”. Kështu, në data të
caktuara bëheshin pelegrinazhe në disa maja malesh, si Maja e Rumies, Gjalica e Lumës, Çuka
e Tomorit, Këndravica etj. Në këto festa ndizeshin zjarre të mëdha në pritje të lindjes së diellit dhe
besohej se ata ia shtonin fuqinë diellit. Le të kujtojmë këtu, se mallkimi më i fortë që ndeshim në
epikën legjendare për kundërshtarin e heroit është: “T’u shkimt hisja e diellit”.
Lloji i tekstit .......................................
Funksionet e tekstit .......................................
Qëllimi i tekstit .......................................
8. Plotësoni me të dhëna elementet e skemës së komunikimit duke iu referuar tekstit të mësipërm.
7 pikë
Referenti
Dërguesi
kanali letra
mesazhi
kanali letra
Marrësi
kodi
Konteksti
9. Përcaktoni në tekstin e mëposhtëm elementet e gjuhës që e bëjnë këtë tekst informues-paraqitës.
6 pikë
Fotografia shqiptare
Trashëgimia e lënë nga dinastia “Marubi” është ndër më të njohurat në fushën e fotografi së
evropiane në gjysmën e dytë të shek. XIX dhe gjysmën e parë të shek. XX.
Dinastia “Marubi” fi llon me Pjetër Marubin, i lindur në Piacencia (Itali, 1834) dhe i detyruar të mbërrijë
në Shkodër më 1856 pas ndjekjeve të pushtuesve austro-hungarezë. Në Shkodër Marubi nis aktivitetin
e tij artistik në disa fusha njëherazi, si fotograf, arkitekt, piktor e skulptor.
Me “Kutinë magjike” fotografike (1858) ai nisi të fotografojë jetën jashtë studios, ndër të cilat edhe
ngjarje politike të kohës, si “Kryengritja e Mirditës” (1876-77), Lidhja Shqiptare e Prizrenit (1878-
81), që mbetën dëshmi edhe në faqet e revistave të njohura evropiane “La guera d’Oriente”, “The
Illustrade London News”, “L’lustration” etj.
Studio “Marubi” shkëlqen me përmasat evropiane, me hapësirë ndriçimi dhe pajisjet më të fundit
(1885-1900). Në atë kohë Pjetër Marubi zgjodhi për vijimësinë e punëve në studio djemtë e Rrok
Kodhelit nga Kodheli i Kodrinës: së pari Mati, më jetëshkurtër (1862-1881), pastaj Mikelin, e mbiquajtur
Kel (Marubi), me mbiemrin e ri, në nder të mjeshtërit të madh.
106