udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
a. morfologjike:
- përdorimi i foljeve kryesisht në kohën e kryer: kanë mbetur, kanë mbërritur,
kanë fi lluar, kanë qenë, është shpërndarë, kanë bërë, ka nxjerrë etj.;
- përdorimi i kufi zuar i mbiemrave kryesisht mbiemra marrëdhëniorë:
e deklaruar, zyrtare, mjekësore, policore, përfundimtare, i kuq, e ndotur, të bardha etj.
b. sintaksore:
a. përdorimi i fjali të thjeshta të zgjeruara:
Nga ky incident kanë mbetur të vdekur në vend 153 veta.
Të paktën kjo është shifra e deklaruar në mënyrë zyrtare nga autoritete spanjolle.
b. Fjali të përbëra me pak pjesë, me marrëdhënie nënrenditëse dhe bashkërenditëse:
- Menjëherë pas aksidentit në vendin e ngjarjes kanë mbërritur ekipet mjekësore,/ të
cilat kanë filluar nga puna për nxjerrjen e viktimave dhe për shpëtimin e të plagosurve të
mbetur nën rrënojat e avionit (Fjali e përbërë me dy pjesë me nënrenditje përcaktore)
Pj. kryesore
Pj.n. përcaktore
- Burimet policore spanjolle kanë bërë me dije për mediet/ se numri i të vdekurve
është 153, /por mendohet/ se nuk do të jetë shifra përfundimtare.(Fjali e përbërë me
katër pjesë e përzier – pjesa I –kryesore, pjesa II e nënrenditur ftilluese, pjesa III e
bashkërenditur kundërshtore, pjesa IV e nënrenditur ftilluese.)
Pj. kryesore
Pj. kryesore
Pj.n. ftilluese
Pj.n. ftilluese
Përdorimi i ligjëratës së drejtë
“ Aksidenti në fjalë ndodhi me aeroplanin 5022, i cili sapo kishte arritur shpejtësinë
për t’u ngritur në ajër ka pësuar një defekt, që më pas e ka nxjerrë menjëherë jashtë
piste” - thanë burime zyrtare.
Edhe në tekstin e dytë janë përdorur rregullat për ndërtimin e kronikës.
1. Faktet renditen sipas rendit kronologjik:
- Një tërmet i fuqishëm tronditi mbrëmë pak para mesnatës Shqipërinë,.
- Sipas shërbimit sizmologjik shqiptar, tërmeti është regjistruar në orën 23 e 49 dhe
goditja ka qenë 5.4 gradë të shkallës Rihter.....
- Lëkundjet janë ndier dhe në kryeqytet
- Tërmeti ka shkaktuar dëme të vogla
- Autoritetet kanë njoftuar shembjen e vetëm dy shtëpive etj.
2. Tregohen me saktësi vendi, koha dhe çfarë ka ndodhur (informacioni u përgjigjet
të gjitha pyetjeve bazë të kronikës, me përjashtim të pyetjes pse).
3. Faktet jepen me saktësi dhe për këtë referohet burimi (shërbimi sizmologjik):
4. Nuk ka të dhëna për opinione, por citohen burime zyrtare, si autoritetet vendore.
5. Përdoret ligjërimi bisedor.
6. Mjetet gjuhësore
a. morfologjike:
- përdorimi i foljeve kryesisht në kohën e kryer: kanë qenë, kanë njoftuar, kanë
konfi rmuar, ka zgjatur, janë përfshirë etj.;
- përdorimi i kufizuar i mbiemrave: sizmiologjik, i fuqishëm, të para, të vogla, të gjatë etj.
83