Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia <strong>11</strong>”<br />
Ndërtimi i njohurive: Kodimi i argumenteve në tekst<br />
Mësuesi/ja së bashku me nxënësit formulojnë përkufi zimin e termit tekst argumentues<br />
dhe theksojnë veçoritë e tij. U kërkohet nxënësve të kodojnë këto veçori në tekstin e<br />
dhënë në libër “Origjian e gjuhës shqipe” a në tekste të sjella prej nxënësve dhe me<br />
veçoritë e koduara plotësohet grafi ku organizues, pema e mendjes.<br />
-Të shkruash një tekst argumentues do të thotë të paraqesësh mendimet e tua duke<br />
i mbështetur me fakte bindëse.<br />
Mësuesi/ja u sugjeron nxënësve të mbështeten në pyetjet e mëposhtme dhe të<br />
kodojnë tekstin e librit sipas këtyre elementeve:<br />
- Cila është pyetja që drejtohet në këtë tekst?<br />
Nuk kemi pyetje të drejtpërdrejtë, por ajo nënkuptohet nga tema që trajton teksti dhe<br />
që është: Cila është origjina e gjuhës shqipe?<br />
- Cila është përgjigja që jepet?<br />
Përgjigjja: Në literaturën gjuhësore qarkullojnë dy teza themelore për origjinën e<br />
shqipes: teza e origjinës ilire dhe teza e origjinës trake.<br />
- Çfarë arsyesh jepen?<br />
Arsyet: Teza ilire ka gjetur mbështetje më të gjerë historike dhe gjuhësore, e formuar<br />
që në shek. XVIII në rrethet e historianëve.<br />
- Çfarë provash janë dhënë?<br />
Provat: Përpjekjen e parë shkencore për të shpjeguar origjinën e shqiptarëve dhe të<br />
gjuhës së tyre e bëri historiani suedez Hans Erik Tunman...<br />
- Çfarë faktesh pritet që t’i pranojnë këto teza?<br />
Faktet:<br />
-Shqiptarët banojnë sot në një pjesë të trojeve, ku në periudhën antike kanë banuar<br />
fi se ilire...<br />
-Një pjesë e elementeve gjuhësore: emra sendesh, fi sesh, emra njerëzish, që janë<br />
njohur si ilirë, gjejnë shpjegim me anë të gjuhës shqipe.<br />
-Toponimet e lashta të trojeve ilire shqiptare...<br />
-Marrëdhëniet e shqipes me greqishten e vjetër dhe latinishten tregojnë...<br />
-Të dhënat arkeologjike...<br />
Pasi kanë koduar tekstin përkatësisht me shenja të ndryshme, si p.sh.,:<br />
- O - për pyetjen<br />
- ∅- për përgjigjen<br />
- ⊕ - për arsyen<br />
- ⊗- për provat<br />
- Θ - për faktet,<br />
mësuesi/ja u kërkon nxënësve të paraqitin në tabelën e mëposhtme elementet e<br />
strukturës që ata njohin:<br />
Karakteristika të tekstit<br />
argumentues<br />
Tema:<br />
Opinioni/teza<br />
Argumente<br />
Përfundime<br />
Ilustrime nga teksti “Origjina e gjuhës shqipe”<br />
Origjina e gjuhës shqipe. Problem i gjuhës shqipe është një nga problemet më<br />
të debatuara të shkencës gjuhësore.<br />
Qarkullojnë dy teza për origjinën e gjuhës shqipe: teza e origjinës ilire dhe e<br />
origjinës trakase. Hans Erik Tunman duke u mbështetur në burime historike dhe<br />
të dhëna gjuhësore, arriti në përfundimin se shqiptarët janë vazhduesit e ilirëve.<br />
Shqiptarët banojnë sot në një pjesë të trojeve...<br />
Një pjesë e elementeve gjuhësore…<br />
Format e toponimeve të lashta të trojeve ilire shqiptare…<br />
Me të gjithë këto argumente rezulton se teza e origjinës ilire të gjuhës shqipe…<br />
153
Change language