udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
Veçoritë e kronikës
Qëllimi i kronikës
Koha
Vendet
Fakt subjektiv
Fakte objektive
Personazhet
Fakte objektive
Themelimi i Katedrales së Shkodrës
Rreth themelimit të Kishës së Madhe goja e popullit ka ruejtë disa ngjarje e
thanie, të cilat disa po i rreshtoi këtu:
Ditën e shtimjes së themeleve, populli i pafarë kishte ardhë
nga të gjitha anët e krahinat e Shqipnisë dhe qyteti mbanë kishte marrë
pamjen e një kremtimi të jashtëzakonshëm: burra, gra, pleq e plaka, djem e
vajza të vogla, fshatarë e malësorë, pasanikë e të vorfën kishin zanë vend në
oborrin e Palok Krandes te ara e Marin Gjonej, i cili e dhuroi tokën ku do të
ndërtohej kisha.
Difton historiani françeskan Atë Marin Sirdani, që kishte ndie prej të vjetrish,
se fi rmani i lejes nga Sulltani për ndërtimin e kishës, kishte ardhë qysh në vitin
1851, por duket se për arsye të mbledhjes së të hollavet u shtye deri ditën e 7
prillit 1858. Si u vu kryqi aty ku sot asht lteri i madh, dhe u ngulën piketat, lexoi
fi rmanin e Sulltanit (dekretin), u bekue guri i parë i themelit nga Imzot Topich dhe
u çelën themelet.
Ndodheshin pranë në ceremoni: Dom Ejëll Radoja, famullitar i qytetit me
ndihmësat Dom Ejëll Tanushi, Dom Mëhill Maraçi, Dom Zef Paci (Shestani),
Dom Simon Berisha, Hafiz Daut Efendi Boriçi, trupi konsullor i akredituem
ipeshkvijt e dioqezave sufragane, kleri shekullar e rregulltar, xhakojt e seminarit
dioqezan, parsia e popull.
Sendekomini (arkëtari i fi nancës së qarkut) vilajetit, shprazi 700 lira turke fl orini
prej një çinije shkrue në savat e mbulue me shami mëndafshi me topa ari
dhuratë e Sulltanit për ndërtimin e katedrales. Papa i Lumi Piu IX me anën e
Imzot Topich, dërgoi 1000 skuda, ndihmë për godinë e kishës dhe në vitin 1861
e naltoi Kishën e Madhe Metropoli.
Guri i themelit u shti së pari në skaj të kishës, aty ku sot shifet i murosun një
gurë trekandësh me një sy (syni i Zotit) me fjalët të gdhenduna italisht “Dio vede
tutto” (Zoti shef gjithçka).
Gratë hoqën sendet e arit nga fyti dhe i lëshuene në themele.
Kisha e Madhe asht e gjatë m.73,50 (deri te balaustra 50m) e gjanë 40 metra
dhe e naltë 23,50m. Tregohet se Dom Ejëll Radoja kishte llogaritë madhësinë
për 4.000 vetë sa mund të rrijshin ndejë kambëkryq, por në kambë mund të
rrijnë edhe 6.000 vetë, dhe tue mbushë çdo skutë arrijnë 7.000 besimtarë.
Puna nisi me vrull të madh dhe për çdo të dielle, mblidheshin burra, të rij e fëmijë
me bartë gur, tulla, me ba gëlqere, me njitë material nder skela në mënyrë që
për një javë të mos mungojnë ustallarët. U pat vendosë që secila shtëpi të
dërgonte nga një djalë falas me punue për 6 muej rresht, ndër të cilët qe Gjokë
Muzhani që asokohe ishte 15-16-vjeçar.
Gjatë punimeve dy herë rresht u pat shembë gunga e kishës derisa erdhi nga
jashtë (me sa duket një konstruktor) një inxhinier i cili e kreu sikurse sot asht.
88
Pasi punojnë për 10 minuta të pavarur grupet japin përgjigjet e tyre. Mësuesi dëgjon
përgjigjet, i vlerëson ato dhe shënon ato elemente që kanë nevojë për t’u saktësuar në
përgjigjet e nxënësve.
Model përgjigje
Vendet- Shkodër
Koha- vitet 1858-1861 Ditën e shtimjes së themeleve,
personazhet, -, Avdi Pasha, Valiu i Shkodres, Imzot Topich, Dom Ejëll Radoja, famullitar i
qytetit me ndihmësat Dom Ejëll Tanushi, Dom Mëhill Maraçi, Dom Zef Paci (Shestani), Dom
Simon Berisha, Hafiz Daut Efendi Boriçi, trupi konsullor i akredituem ipeshkvijt e dioqezave
sufragane, kleri shekullar e rregulltar, xhakojt e seminarit dioqezan, parsia e popull.