udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
Studim teksti
- Dhimbja që shkakton ndarja.
2. Shkaku: gurin e ftohtë të ndarjes
3. Kujtimi për të shkuarën:
a. Lumturia nga dashuria: kur ne i zinim yjet si fl uturat
b. thellësia e ndjenjës: hyre në mua, shkrepëtirë e fikur, kur çmendet mallit vetmia
Poezia i ngjan një vaji burrëror, që edhe pse përballet me humbjen e vetvetes në
dashuri, si premtim, si betim, si besë, i jep lexuesit mundësinë ta lejojë mendimin t’i
hapësirohet për t’u kthyer në një kozmos, ku beteja e përjetshme e dashurisë me
humbjen e saj, e dashurisë me zhgënjimin e saj, e dashurisë me harrimin e saj, e
dashurisë me vdekjen e saj, merr përmasa universale, e shtrirë në realitete akohore.
Nëse dashuria është historia e çdo dite, humbja e saj nënkupton varrmihjen e ëndrrës
së natyrshme, pse jo, fëmijërore dhe fi lozofi ke njëherazi, që individi e gjen vetveten të
humbur brenda një tjetër zemre njerëzore. Ndaj, dhimbja e poetit e kapërcen klithmën
e zemërimit të një çasti, duke u kthyer në ballafaqimin më torturues se si zhgënjimi
e humneron un-in njerëzor. Vetëm një dashuri pa përmasa mund të shkaktonte me
humbjen e saj një plagonë që kthehet në muranë ekzistenciale për poetin.
II. Punohen ushtrimet 4, 5, 6 të rubrikës Reflektoni për interpretimin
262
Interpretimi - Pse dashuria kthehet në revoltë e dhimbje?
Poetika e Shkrelit, e dalluar për ngjashmërinë që ka me sizmografi n që depërton në
tejthellësinë e qenies, hedh dritë mbi një mori përjetesash me të cilat përballet qenia
njerëzore, kur dashuria arratiset prej saj, duke e lënë të burgosur mes pikëllimit të
pangushëllueshëm. Psikologjikisht, një dashuri e tillë ka diçka të qielltë brenda vetes,
diçka aq të përjetshme, saqë nuk mund të mos revoltohesh nga humbja e saj. Gjurma e
dhimbjes që ajo lë kur largohet i ngjan një Hiroshime, të cilën nuk e shëron dot as koha
dhe as trokitjet e reja në jetën njerëzore, ngaqë zhgënjimi që lë humbja është si honet
e pakapërcyeshme. Kësisoj, motivimi psikologjik vjen e përshkallëzohet, duke e bërë
tablonë e shpirtit të poetit të jetë sa e jashtëzakonshme për nga bukuria e pikëllimit, aq
tronditëse nga drama që ka mbjellë, për ta kthyer, për ironi, jetën e heroit poetik në një
shkretëtirë të pafund, ku gjithçka gëlltitet për të mos u shfaqur më kurrë. Ky këndvështrim
e bën poezinë të jetë një “pasqyrë” ku njeriu sheh të padukshmen, ku njeriu takon të
pathënën, ku njeriu varros ëndrrën e tij, ku fjala bëhet heshtje dhe heshtja bëhet fjalë, ku
bukuria kthehet në robëri. Edhe pse është e vështirë ta shterrësh arsyetimin fi lozofi k të
ngacmuar prej A. Shkrelit, është e pamundur që kjo fjalë poetike, për shkak të densitetit
të mendimit dhe intensitetit të emocionit, të mos jetë gjurmë e pashlyeshme brenda
lexuesit.
III. Rubrika Gjuha dhe stili
Fjalët kyç: shko, mos, merri me vete, mbyllu, hesht
Foljet në mohore: s’të fal, nuk bëjnë një, mos u kthe, mos i harro, mos thuaj, asgjë
mos thuaj, të mos kthehesh kurrë, s’të zgjojnë, s’e lan, s’mundet etj.
Foljet në urdhërore: shko, harro, thuaj, u kthe, merri, hiqe, mbyllu, hesht, shkurto,
mate etj.
Përdorimi i fjalive nxitëse me folje në urdhërore, por edhe në lidhore, kur urdhri
s’është i prerë.
- Refreni i poezisë: Shko, një folje në urdhërore që kthehet në frymëmarrjen e saj.
Kurba e tensionit fi llestar nuk bie për asnjë çast, përkundrazi, ka një ritmikë të tillë, që
shoqërohet me imazhe të dukshme, teksa edhe vetë thelbi pamor i fjalës shndërrohet
në një muzikë klithëse. Kjo folje përsëritet shtatë herë, ngaqë është boshti mbi të cilin
tërë ngrehina poetike e dhimbjes të poetit lartohet në mënyrën më të pashlyeshme në