Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia <strong>11</strong>”<br />
Fjalët kyç<br />
Romantizmi<br />
(Veçoritë)<br />
Përfaqësuesit<br />
Vepra<br />
romantike<br />
Komentet<br />
- U thyen tabutë e klisheve të ngurta letrare-estetike të klasicizmit<br />
(neoklasicizmit, duke iu kundërvënë atyre).<br />
- Vëmendja u përqendrua në botën e brendshme shpirtërore, ku përparësi<br />
kishin ndjenjat, fantazia dhe jo arsyeja.<br />
- Interesimi u përqendrua te heronjtë e jashtëzakonshëm, që jetonin dhe<br />
vepronin në rrethana të jashtëzakonshme, shpesh heroike dhe tronditëse.<br />
- U parapëlqyen temat nga e kaluara kombëtare ose jeta idilike patriarkale.<br />
- Kulti i natyrës si frymëzim, i shtyu romantikët të kërkonin ngushëllim në<br />
gjirin e saj.<br />
- Vizatimi i dekorit të jashtëm, konkret, natyror, material dhe shoqëror, për t’i<br />
dhënë një vlerë të re botës së brendshme të heronjve.<br />
- Gjuha dhe mjetet stilistikore u zhvilluan shumë dhe u bënë plot me ngjyra<br />
të ndezura dhe kontraste të forta.<br />
- Figuracioni i përdorur: personifi kimi natyror, mitologjik, biblik; apostrofat,<br />
hiperbolat, antitezat, emfazat, epitetet, krahasimet, metaforat, aliteracionet.<br />
Gjeografi a e emrave romantikë: Uërdsuërthi, Bajroni, Shelli, Hygoi,<br />
Shatobriani, Zhorzh Sandi, Hajne, Shlegeli, Leopardi, Manxoni, Pushkini,<br />
Lermontovi, Lamartini, Petëfi .<br />
Romantikë shqiptarë: Jeronim de Rada, Gavril Dara i Ri, Pashko Vasa, Naim<br />
Frashëri etj.<br />
Veprat më të njohura: J. V. Gëte, “Faust”; Hygo, “Katedralja e Parisit”; Xh. G.<br />
Bajron, “Shtegtimet e Çajld Haroldit”; A. Pushkini, “Eugjen Onjegin” etj.<br />
Përforcimi. Nxjerrja e përfundimeve<br />
Mësuesi/ja i jep një nxënësi të lexojë “Odet e gëzimit” të Shilerit dhe më pas dëgjojnë<br />
himnin e Evropës, që është fragment nga Simfonia e Nëntë e Bethovenit, si vazhdimësi<br />
evropiane që i ka rrënjët te Romantizmi. Pas kësaj hap diskutimin rreth pyetjeve:<br />
-Çfarë ju bëri përshtypje?<br />
-Vazhdon të jetë aktuale thënia e Sh. Petëfi t: “Për dashurinë jap jetën, për lirinë jap<br />
dashurinë”?<br />
Mësuesi/ja u jep detyrë nxënësve të paraqesin grafikisht shumëllojshmërinë e<br />
formave letrare-romantike.<br />
Detyrë shtëpie. Nëse ju pëlqen muzika klasike, dëgjoni Simfoninë e Pestë të Bethovenit, që është<br />
frymëzuar nga mendimi romantik i Gëtes. Cila vepër artistike romantike ka lënë gjurmë brenda<br />
jush?<br />
239
Change language