You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia <strong>11</strong>”<br />
Grupi III - Analizon konceptin dhe fi gurën e krahasimit (Pjesa III)<br />
Meqë koncepti i krahasimit si ndërtim gjuhësor dhe si kuptim poetik e ka origjinën te<br />
forma e parë e njohjes, sepse krahason një send ose një dukuri me një send a dukuri<br />
tjetër mbi bazën e cilësive, të veprimeve e të gjendjeve, është e natyrshme që Mjeda të<br />
përzgjedhë realitetet më prekëse njerëzore, si fëmija ose si nana, që përballë humbjes<br />
kanë vetëm fuqinë e dënesës. Teksa krahasimi ka dy pjesë, procesin e të krahasuarit<br />
me krahasuesin, poeti ka veçuar nga moria e dhimbjes njerëzore ankimin e një fëmije<br />
dhe dënesën e një nëne të mbetur mjerane, si metodologji krijuese që shkakton jo<br />
vetëm reagim emocional, por edhe transmeton realitete pamore të paharrueshme.<br />
Grupi IV - Ndryshimi i ritmit dhe i melodisë së vargut. (Pjesa IV)<br />
Konceptimi poetik i Mjedës rrugëton nëpër stacione të ndryshme perceptimi, ndijimi,<br />
emocioni, mendimi. Ai nuk mund t’i shmanget ligjësisë universale se, pas çdo nate, sado<br />
e gjatë qoftë ajo, do t’ia behë agimi. Në të njëjtën hulli mendimi kalon variacioni poetik i<br />
Mjedës duke u bërë më njerëzor. Ai e lëshon ritmin dhe melodinë në një tjetër përmasë,<br />
në atë të shpresës se vajtimi sado i hidhur që të jetë, do t’ia lërë vendin pashmangërisht<br />
gëzimit. Filozofia e besimit të tij shfaqet në Dhiatën e Vjetër, në librin e Predikuesit, që<br />
thotë: “Çdo gjë ka stinën e vet, për çdo situatë ka një kohë nën qiell... një kohë për të<br />
qarë dhe një kohë për të qeshur, një kohë për të mbajtur zi dhe një kohë për të hedhur<br />
valle”. Ndaj Mjeda pohon:<br />
“Ankimi e vaji nuk asht i zoti.<br />
Përgjithmon’ zemrën me na coptue<br />
Fillo me gzue.”<br />
Përfundimi: Pranvera do t’ia zërë vendin Dimrit.<br />
Grupi V - Notat e trishtimit dhe notat optimiste<br />
Mjeda nuk është rob i një realiteti njëpërmasor, qoftë ky edhe i trishtimit njerëzor.<br />
Botëkuptimi i tij fi lozofi k e shoqëror që ka për kryefjalë Lirinë, është si busulla që e<br />
drejton të mos ecë në qorrsokak apo të mbetet në udhëkryq, por të ngulmojë që të gjejë<br />
rrugën që e çon në pikën ku do t’i këpusë prangat e pikëllimit në emër të një optimizmi<br />
real, pa të cilin jeta e njeriut do të kishte qenë vdekje e përditshme. Simboli i zgjedhur<br />
është pranvera. Mjafton të shihen antonimet, për të dalluar ndryshimet cilësore mes<br />
trishtimit dhe gëzimit.<br />
Gjendje e<br />
rënduar<br />
vaji, i shkreti,<br />
kjan, gjama, lot<br />
poeti<br />
blerim, lulëzoi<br />
gazmoi, rreze dielli<br />
Gjendje e<br />
gëzuar<br />
Përforcimi. Diskutim<br />
U kërkohet nxënësve të bëjnë një koment të shkurtër lidhur me mesazhin e poezisë<br />
dhe mund të diskutojnë rreth çështjeve të mëposhtme:<br />
- Sipas historiografisë së letërsisë shqiptare, një nga autorët që ndikoi në formimin<br />
poetik të Ndre Mjedës është poeti i njohur italian Xhovani Paskoli, i cili poezinë e tij “Lisi<br />
i rrëzuar” e mbyll me këto vargje:<br />
“ Në ferr’... një vaj bilbili që kërkon folezën që kurrkund nuk e gjet”.<br />
260<br />
Tashmë që kemi një ide se ç’kumtoi Mjeda me “Vajin e bylbylit”, mund të bëni një<br />
koment për afërsinë ose largësinë konceptuale ndërmjet Mjedës dhe Paskolit?
Change language