udhezues letersia 11

Udhëzues për tekstin “Gjuha shqipe dhe Letërsia 11”
patologjike që ai ka nga sëmundja e përfytyruar vihet përballë zbulimit të së vërtetës. Ky
konfl ikt sjell dritëhijen e karakterit të tij, gjë që e kthen në personazh të pakrahasueshëm
letrar, ngase e bën më reale mendësinë, sjelljen dhe tiparet e Arganit. Intuita e Molierit
ka ditur të nuhasë atë që është domethënëse në çdo kohë dhe për çdo individ.
Grupi II. Interpretimi
Punohen ushtrimet 5-8. Plotësohet ditari dypjesësh me ilustrime për tiparet e
personazheve dhe si shërbejnë ato për nxjerrjen në pah të karakterit të Arganit.
Molieri përdor bisturinë e fjalës për të rrëfyer se si pas asaj situate aq qesharake,
fshihet një dramë e vërtetë: mendësia se sëmundja është ulur këmbëkryq në jetën e
tij. Ky ves nuk është torturues vetëm për atë si person, por për të gjitha personazhet e
tjera, që përbëjnë familjen e tij. I futur në ingranazhin e vesit, ai e ka humbur logjikën
dhe sëmundja është bërë timonierja e jetës së tij. Çmimi që ai i paguan, “sëmundja”,
nuk është aq vetjak sa duket. Përkundrazi, çdo raport familjar vuan pasojat e marrëzisë
së tij duke u përballur me deformimin e karakterit të Arganit. Egoizmi i shfrenuar bën që
personazhi qendror ta shndërrojë sëmundjen imagjinare në realitetin ku jep shpirt çdo
ditë e jetës së tij, e kalcifi kuar nga moria e medikamenteve të panevojshme.
Grupi III. Struktura
Ndërtimi i veprës klasiciste bëhet sipas parimeve të klasicizmit: njësia e veprimit, e
kohës dhe e vendit. Ngjarja zhvillohet brenda 24 orëve, në të njëjtin vend dhe ka një
linjë veprimi. Komedia është e organizuar në tri akte dhe çdo akt ka disa skena (Akti I
– 11 skena, Akti II -12 skena, Akti III -22 skena).
Si aktet ashtu dhe skenat luajnë funksion të caktuar në vepër. Ndërsa akti I paraqit
personazhet kryesore të komedisë dhe marrëdhëniet ndërmjet tyre shërben si hyrje,
akti II mbart zhvillimin kryesor të konfl iktit dramatik, kurse akti III sjell pikën kulmore të
konfl iktit dhe zgjidhjen e tij. Skenat ndryshojnë sa herë hyn një personazh i ri, i cili nuk
mund të qëndrojë në skenë nëse e ka mbaruar misionin e vet.
Në skenat e dhëna nga akti III personazhet dhe veprimet e tyre përcaktohen nga
elemente të ndryshme që nxjerrin në pah karaktere me prerje të ndryshme ideore,
morale, origjinale dhe vetjake.
Forcat e ndryshme kundërshtuese që luftojnë brenda karakterit, në vend që të
asnjanësojnë njëra-tjetrën, shkojnë drejt njëra-tjetrës duke tentuar shkrirjen e tyre, derisa
të kthehen në një gjurmë të thellë, që rrëfen se është daltuar një karakter i fortë. Molieri
e njihte mirë audiencën ose publikun të cilit i drejtohej. Ai do të përballej me publikun
aristokratik dhe me publikun e thjeshtë. Komedinë do ta ndiqnin oborrtarët dhe vulgarët,
shijehollët dhe shijetrashët. E qeshura për një palë do të qe rënie në mendim, për tjetrën
argëtim. Sipas parimit klasicist, fundi i komedisë duhet t’i kënaqte të dyja palët.
- A mendoni se komedia ia arrin kësaj?
- A mendoni se fjalët e Hipolit Adolf Tenit: “Arti e ka këtë veçanti: ai në të njëjtën
kohë është superior dhe popullor; ai i shfaq gjërat më të lartë dhe na shfaq të gjithëve”,
përkojnë me komedinë “I sëmuri për mend” të Molierit?
Detyrë shtëpie. Duke lexuar thënien e estetit francez Hipolit Adolf Ten (Hippolyte – Adolphe Taine) në
lidhje me trashëgiminë klasiciste: ”... ajo çka na intereson te një qenie reale dhe ajo çka shpresojmë
që artisti të nxjerrë dhe ta shprehë, është logjika e saj e brendshme dhe e jashtme, me fjalë të tjera,
struktura, kompozimi dhe ndërtimi i saj”, cilat janë disa nga arsyetimet që lëvizin brenda arsyetimit tuaj.
280