Adressiz Sorgular

III
İşkencede direnilmeli mi? Neden ve nasıl direnilmeli? Bu sorulara verilen cevaplar, en az toplumdaki
sınıf ve tabakalar kadar çeşitlidir. Kimilerine göre işkencede konuşup konuşmamak fazla önemli değildir,
önemli olan itirafçı olmamak ve karşı kampa geçmemektir. Kimileri işkenceyi kişiliklerine yönelik
bir zorbalık olarak gördükleri veya ceza almaktan kaçındıkları için direndiklerini söylerler. Kimileri
ise direnme gerekçesi olarak "insanlık sevgisi"ni ve "arkadaşlık duygusu"nu gösterirler, örneğin
işkencede direnen biri, "oysa o an benim için evim, arkadaşlarım o kadar kıymetli ki, deseler dünyanın
bütün olaylarını kabul et, hemen kabul edeceğim" demekteydi.
İşkencede direnmeyi, anlayış olarak, insanlık ve arkadaşlık sevgisine, zorbalığa duyulan tepkiye, kişisel
ve ahlaki değerlere, feodal yiğitlik duygusuna ya da ceza alma korkusuna dayandıran insanların
sayısı az değildir. Ne var ki direnme gerekliliğinin bu tür değerlere indirgenmesi, hareket noktası olarak
taşıdığı sakatlıklar nedeni ile, direnişin sınıf dışı motivasyonlar etrafında ve çarpık olarak gelişmesine
neden olur. Örneğin hareket noktası olarak bunları alan bir kimsenin örgütüne ve ideallerine zarar
vermesi, apolitik davranışlara girmesi, polislere yalvarıp yakarması, onları kendisinin devrimci
olmadığına ikna etmeye çalışması, davaya küfretmesi, kişisel namusunu devrimci namusunun üstüne
çıkarması hiç de şaşırtıcı olmayacaktır. Hatta bunun da ötesinde, direnmeyi, diğer şeyler pahasına salt
örgüt sırlarının korunmasına indirgemek bile bu sonuçlara yol açabilir.
Marksizm-Leninizme ve devrim davasına inanan birinin direnmesi için sayısız nedeni vardır: Kendine
olan saygısı, yoldaşlarına sadakati, düşmanlarına duyduğu nefret, onurunu korumak gibi. Ama bunların
hiçbiri de tek başlarına direnme gereğinin asli nedenlerini oluşturmazlar. Çünkü direnmenin eninde
sonunda gelip dayandığı, ortak paydası altında toplandığı asıl nokta ne kişiliğin korunması, ne insani
duygular, ne de düşmana duyulan nefrettir. Bir devrimci, her şeyden önce, komünist idealleri, uğruna
savaştığı sosyalizm davası ve bunların cisimleştiği örgütü için direnir. Kişiliğini ve bireysel çıkarlarını
değil, davasını ve örgütünü savunur. Diğerleri ancak buna bağlı ve bunun türevi niteliğinde değerler
olabilirler.
Bunun nedeni, işkencede direnişin, karşıdevrim güçleriyle bizim aramızda ideolojik, politik, örgütsel,
ahlaki ve psikolojik bütün cephelerde cereyan eden topyekün ve özel türde bir mücadele olmasıdır.
Mademki işkenceciler bizleri ajanlaştırmaya ve itirafçılaştırmaya, dönekleştirmeye, kişiliksizleştirmeye
çalışıyorlar ve aynı zamanda bilincimizi ve irademizi tahrip etmek, kendimize ve davamıza
güvenimizi sarsmak, mücadeleden alıkoymak için hapse atmak ve manen yıkmak istiyorlar; o halde,
direnişimiz de bütün bunları karşılamaya ve etkisizleştirmeye yönelik olmalıdır, olmak zorundadır.
Sağlam bir zemine oturan ve başarılı sonuçlar elde eden bir direniş, ancak bu bütünsellik akılda
tutulduğunda ve asli etkenlerden kopulmadığında mümkündür.
Bir kez polisin eline geçtikten sonra örgütü, idealleri ve devrimci kişiliği korumanın direnmeden başka
yolu yoktur. Hiç kimse büyük tehlikeleri ve katlanılması zor acıları göze almaksızın, polisi aldatacağını
sanarak ve durumu idare ederek direnebileceğini sanmamalıdır, hele taktiğini böyle bir anlayış
üzerine hiç kurmamalıdır. Böyle bir taktik ilk sarsıntıda, ilk bocalama anında, hatta işkence yapılmadan
önce bile iflas etmeye mahkumdur. Çünkü binlerce devrimciyi yakından tanıma olanağı bulmakla
kalmayıp, geniş bir deneyim kazanmış işkencecileri kandırmak –bu yer yer mümkün olmasına rağmen–
o kadar kolay değildir. Onun için, bir devrimci, en başta bilincine ve iradesine, kararlılığına,
fedakarlığına ve korkularını yenebilmesine güvenmelidir.
Direnmede ilk şart, işkencenin her çeşidine katlanmaya ve bunlara sonuna değin göğüs germeye hazır
olmaktır. İşkencenin ne gibi biçimler aldığını bilirsek, kendimizi buna hazırlamamız ve oyuna gelmekten
kaçınmamız da o kadar kolay olacaktır.
Bilindiği gibi, işkence, ilk elde bedensel ve psikolojik olmak üzere ikiye ayrılır. Bedensel işkence,
falaka, askı, elektrik, aç ve susuz bırakma vs. gibi bir dizi ilkel ve modern yöntemden oluşur. İşkencenin
bu kanlı ve vahşi biçiminde amaç bedene yüklenmek suretiyle kişinin beynini teslim alarak iradesini
kırmak, direncini felce uğratmak ve sonra çözmektir. Sahte kurşuna dizme sahneleri, ceset gösterme,
sürekli olarak korkunç ve garip sesler dinletme, önünde yakınlarına işkence yapma ve tecavüz
etme vs. gibi yöntemlerden oluşan psikolojik işkence biçimi ise, doğrudan doğruya kişiyi korkutmaya,
13